đến lúc phải chấm dứt việc rút lui. Không được lùi một bước! Khẩu hiệu chủ
yếu của chúng ta lúc này phải là như vậy”.
Tiếp nữa, chỉ thị còn nói rằng các đơn vị bộ đội phải chốt lại ở các tuyến
đã chiếm giữ, sau đó phải đánh lui và diệt tan quân địch bằng bất cứ giá nào
(do tôi gạch dưới – X. S.).
Việc nhận định tình hình quân địch và tính chất của giai đoạn chiến tranh
trước mắt quả là hết sức nhìn xa thấy rộng. Nhận định đó có thể được coi là
mẫu mực của tài tiên đoán chiến lược sâu sắc:
“Quân Đức không đến nỗi mạnh như những người hay hoang mang vẫn
tưởng. Chúng đang dốc những lực lượng cuối cùng. Chống đỡ được cuộc tấn
công của chúng trong một vài tháng tới có nghĩa là đảm bảo được thắng lợi
cho chúng ta … Chúng ta có thể chống đỡ được cuộc tấn công đó không và
sau đó đánh lùi kẻ địch về phía Tây được không? Được, chúng ta có thể làm
được, bởi vì các nhà máy và công xưởng của chúng ta ở hậu phương hiện
đang hoạt động rất cừ và tiền tuyến chúng ta ngày càng nhận được nhiều
máy bay, xe tăng, pháo, súng cối”.
Dĩ nhiên, những thất bại ở mặt trận trong mỗi trường hợp cụ thể đều có
nguyên nhân riêng của nó. Song bản mệnh lệnh nêu bật tình trạng chung có
liên quan đến tất cả mọi chiến sĩ, nhấn mạnh điều cấp thiết nhất: “Chúng ta
còn thiếu gì nữa? Thiếu trật tự và kỷ luật trong đại đội, tiểu đoàn, trung
đoàn, sư đoàn, ở các đơn vị xe tăng, các phi đội không quân. Đó là thiếu sót
chính của chúng ta lúc này. Chúng ta phải lập lại trật tự hết sức nghiêm ngặt
và kỷ luật sắt trong quân đội ta, nếu như chúng ta muốn cứu vãn tình thế và
bảo vệ Tổ quốc chúng ta…”.
Bản mệnh lệnh chứa đựng nhiều yêu cầu thực tiễn. Tôi xin dẫn ra một yêu
cầu trong số đó mà tôi thiết nghĩ là hết sức cơ bản: “Từ nay trở đi, yêu cấu
không được lùi một bước nếu không có lệnh của bộ tư lệnh tối cao, – phải là
kỷ luật sắt đối với mỗi cán bộ chỉ huy, mỗi chiến sĩ Hồng quân và mỗi cán
bộ chính trị”.
Ngày 28 tháng Bảy 1942, với tư cách là bộ trưởng Bộ dân ủy quốc phòng,
I. V. Xta-lin đã ký lệnh đỏ mang số 227. Nguyên văn được sao thành nhiều
