Ban lãnh đạo phương diện quân đã ghép mọi sự kiện trên vào trong khuôn
khổ cái thuyết ưa thích của mình là quân đội phát-xít Đức đang rút chạy.
Thậm chí ngày 21 tháng Hai, khi đã hoàn toàn rõ ràng là có cuộc tiến công
của mấy sư đoàn SS, các đồng chí vẫn không bỏ thuyết ấy. Chỉ thị truyền đạt
trong cùng ngày hôm đó cho M. M. Pô-pôp – tư lệnh tập đoàn cơ động – có
đoạn nói dứt khoát rằng: “địch đang bằng mọi cách vội vã rút quân của
chúng từ Đôn-bát sang bên kia sông Đni-ép-rơ, tình huống này đòi hỏi phải
hành động kiên quyết”.
Cho đến nay, vẫn tồn tại một điều khó hiểu: tại sao trong một thời gian dài
như vậy, đồng chí Va-tu-tin, vốn là người rất thận trọng và luôn quan tâm
thích đáng đến vấn đề trinh sát địch, lại không đánh giá được quy mô của
mối nguy cơ xuất hiện trước phương diện quân. Chỉ có thể giải thích: sở dĩ
như vậy là vì đồng chí đã quả tin rằng địch không còn khả năng thu thập lực
lượng cho những hành động kiên quyết. Nhưng, thực ra còn rất lâu nữa mới
có tình trạng ấy. Các tướng lĩnh Hít-le không có ý định nhường thắng lợi cho
ta. Chúng đã làm mọi việc để giành lại quyền chủ động chiến lược đã mất ở
Xta-lin-grát.
Bộ đội chúng ta đã bị chặn đứng lại bên sông Mi-út. Trong thời gian đó,
địch đã tập kết được lực lượng của chúng ở phía Tây – Nam Khác-cốp, và
đến ngày 19 tháng Hai đã tổ chức được hai lực lượng xung kích: một ở khu
vực Cra-xnô-grát gồm các đơn vị SS trong đội ngũ các sư đoàn xe tăng “Đầu
lâu”, “A-đôn-phơ Hít-le”, và của sư đoàn bộ binh mô-tô “Đế chế”; một ở
phía Nam và Tây – Nam Cra-xnô-ác-mây-xcôi-ê, chủ yếu gồm các sư đoàn
của tập đoàn quân 4 và một bộ phận của tập đoàn quân xe tăng 1.
Bị bảy sư đoàn xe tăng và bộ binh mô-tô của địch đột kích vào bên sườn
và vào phía sau, tập đoàn quân 6 và tập đoàn của M. M. Pô-pôp buộc phải
vừa chiến đấu ác liệt vừa rút về phía Nam Khác-cốp và về Ba-rơ-ven-cô-vô
rồi về bên kia Bắc Đô-ne-txơ. Đại bản doanh yêu cầu phương diện quân Vô-
rô-ne-giơ chi viện cho phương diện quân bạn. Tập đoàn quân xe tăng 3 và
tập đoàn quân binh chủng hợp thành 69 đã bị suy yếu rất nhiều, được lệnh
quay xuồng phía Nam. Song, các tập đoàn quân trên cũng tỏ ra không thể
