thân mình tham gia xây dựng trên miếng đất của học viện, thì cũng thấy vô
cùng đàng hoàng lắm rồi.
Cùng ở và học với chúng tôi trong những năm ấy có những học viên sau
này trở thành những tướng lĩnh nổi tiếng như I. Đ. Tséc-ni-a-khốp-xki, A. A.
Ê-pi-sép, P. P. Pô-lu-bôi-a-rốp, G. N. Ô-ren, nhà chế tạo xe tăng Gi. I-a. Cô-
tin, G. X. Xi-đô-rô-vích và nhiều đồng chí khác…
Mải chìm đắm trong hồi tưởng, tôi không nhận thấy là ô tô đã đi qua Lê-
phoóc-tô-vô từ lâu rồi và sắp đến Ki-rốp..
Cuộc sống trong nhóm tác chiến (tức bộ phận thứ nhất của Bộ tổng tham
mưu, theo cách gọi của các đồng chí khác) có đặc điểm là hết sức căng
thẳng. Chúng tôi hoàn toàn mất khái niệm về ngày và đêm. Chúng tôi có mặt
cá ngày lẫn đêm tại vị trí công tác. Nhưng vì không ngủ cũng không được
nên người ta đã đưa một đoàn tàu lại ga xe điện ngầm cho chúng tôi dùng
làm chỗ ngủ. Thoạt đầu chúng tôi ngủ ngồi. Về sau, các đồng chí mang đến
cho chúng tôi các toa xe có chỗ nằm, lúc đó chúng tôi mới thực sự ngả lưng
được.
Xta-lin xuống phòng làm việc của mình ở dưới hầm chỉ khi nào báo động
phòng không. Phần lớn thời gian đồng chí ở căn nhà dành riêng cho đồng
chí trong sân một ngôi nhà lớn được dùng làm trụ sở của Bộ tổng tham mưu
trên đường phố Ki-rôp. Đồng chí làm việc và nghe các báo cáo tại đây.
Địch ngày càng tăng cường oanh tạc Mát-xcơ-va. Máy bay địch lao từng
chiếc một vào thủ đô, không phải chỉ vào lúc đêm tối mà cả ban ngày nữa.
Đêm 28 rạng ngày 29 tháng Mười, một trái bom phá đã rơi trúng sân ngôi
nhà chúng tôi. Mấy chục xe bị phá hủy, ba đồng chí lái xe bị chết và 15 cán
bộ chỉ huy bị thương. Một số bị thương nặng. Trung tá I. I. In-tren-cô, trực
ban Bộ tổng tham mưu, bị hơi bom hất tung ra ngoài. Lúc rơi xuống, đồng
chí bị thương ở mặt. Còn các đồng chí khác bị thương chủ yếu vì mảnh kính
vỡ và các khung cửa bật ra văng vào. Trong số bị thương có A-lếch-xan-đrơ
Mi-khai-lô-vích Va-xi-lép-xki, nhưng đồng chí vẫn tiếp tục làm việc.
Lúc bom nổ, tôi đang đi ngoài hành lang. Khi tôi biết chuyện gì xảy ra thì
mối nguy hiểm đã qua rồi. Ngôi nhà bị rung chuyển mạnh như trong một
