BỞI SÀI GÒN NHIỀU NẮNG - Trang 241

3. Sparta có hai nhà vua cùng cai trị trong suốt lịch sử tồn tại, cả hai đều
thuộc dòng dõi Hercules. Trong cuốn Những bộ luật, Plato kể rằng sau khi
trở về từ cuộc chiến tranh mười năm ở thành Troy, người Dorian giành lấy
quyền cai trị vùng đất Messene, Argos và Lacedaemon (sau này là thành
bang Sparta). Thành Troy bị tiêu diệt khoảng năm 1250 TCN. Ba nhà nước
thành bang này hợp thành liên minh của người Dorian. Nhưng sau này, chỉ
có Sparta giữ nguyên thể chế ban đầu đó. Về sau Sparta chinh phục nhiều
vùng đất khác, bao gồm cả vùng Messene.
4. Ionia là một thành bang nhỏ nằm trên bờ biển Ðịa Trung Hải, nay nằm ở
phía tây Thổ Nhĩ Kỳ, bị người Hy Lạp chiếm đóng khoảng 1000 năm TCN.
5. Lời tiên tri ở ngôi đền Delphi luôn có câu trả lời chính xác nhưng đôi khi
rất mập mờ. Như khi vua Croesus của Lydia hỏi liệu ông có nên đánh vua
Cyrus của Ba Tư không, lời tiên tri nói rằng: 'Nếu ngươi đánh, thì một
vương quốc vĩ đại sẽ sụp đổ'. Rất hài lòng, vua Croesus cùng đội quân đông
gấp đôi vua Cyrus, gây chiến và giao tranh với vua Cyrus tại trận Thymbra
(545 TCN). Ðúng là một vương quốc vĩ đại sụp đổ, nhưng đó lại là vương
quốc của Croesus. Khi người Sparta hỏi thần Apollo có cho phép họ mở
rộng vương quốc lên phía bắc không, lời tiên tri nói rằng họ sẽ được 'Nhảy
múa trên đồng cỏ Tegea' (một đồng cỏ rất màu mỡ ở phía Bắc Hy Lạp).
Câu trả lời này làm người Sparta tin rằng họ sẽ chiếm được nhiều vùng đất
khác. Nhưng cuối cùng, họ bị đánh bại, bị xích lại, chịu đánh roi và phải
lao động trên cánh đồng như những nông dân khổ ải. Ðó là cách người
Sparta 'nhảy múa trên cánh đồng Tegea'.
6. Người Hy Lạp cổ đại cho rằng việc giết người đang trốn trong đền thờ
các vị thần sẽ là xúc phạm và bất kính đối với các thần linh. Vì thế, khi
Agis trốn trong đền thờ thì không một ai dám giết hay bắt chàng. Thông
thường, khi cần tự bảo vệ mình, các vị vua hay bất kỳ ai khác đều tới trốn
tại đền thờ các vị thần, như Agis và Cleombrotus đã làm khi trốn tránh
Leonidas.
7. Các tàu thuyền lớn đi biển thường dùng một hệ thống các hầm phụ nằm
sát đáy thuyền, gọi là hầm balast dùng để dằn nước khi thuyền không chở
hàng khiến thuyền bớt bị nghiêng ngả.