Việc đó chẳng đáng buồn cười tí nào. Mùa đông năm ấy thực hung dữ.
Biển đóng băng suốt từ cảng tới Malyi Fontan. Gió đông bắc cay nghiệt làm
cho những con đường lát đá cứ nhẵn thín. Tuyết không rơi bữa nào và vì thế
cái lạnh lại càng có vẻ lạnh hơn là khi có tuyết phủ trên đường phố.
Trong gian thử quần áo có một cái lò sưởi bằng sắt tây - một cái "phú
gia". Không có gì để đốt lò. Mà cũng chẳng có thể làm ấm cả ba căn phòng
bằng một cái lò sưởi con con thảm hại đó. Vì thế tôi chỉ dùng cái lò "phú
gia" nọ đun nước chè làm bằng củ cà-rốt. Chỉ cần vài ba tờ báo cũ là đủ đun
một ấm nước rồi.
Cái hòm thứ ba được dùng làm bàn viết. Tối tối, tôi thắp ngọn đèn dầu
hỏa không chao đặt trên cái bàn ấy.
Tôi đắp lên mình tất cả những đồ vật ấm mà tôi có và nằm đọc thơ José
Maria de Heredia do Georgi Shengel dịch, dưới ánh sáng của ngọn đèn
không chao nọ. Những bài thơ ấy đã được xuất bản ở Ôđessa trong cái năm
đói kém ấy, nhưng tôi xin làm chứng cho chúng rằng chúng không hề làm
yếu đi tinh thần dũng cảm của chúng tôi. Chúng tôi cảm thấy mình vững
chãi như dân thành La Mã và nhớ đến những câu thơ của chính Shengel:
"Các bạn hỡi, chúng ta là những người La Mã. Chúng ta đổ máu mình ra...
".
Tất nhiên, chúng tôi không đổ máu mình ra, nhưng dù sao thì chúng tôi -
những người trẻ tuổi và vui vẻ - đôi khi cũng quá rét và quá đói. Có điều,
không một ai than thở.
Ở tầng thứ nhất của cửa hàng có sự hoạt động ầm ĩ và hơi khả nghi của
một tập đoàn nghề hoạ. Đứng đầu cái cơ ngơi ấy là một ông thợ vẽ già bẳn
tính, nổi tiếng ở Ôđessa với biệt danh "Vua biển hiệu".
Tập đoàn nhận đặt làm các biển cửa hàng, khâu mũ đàn bà, đóng "giày
gỗ" (giày phụ nữ, đặc biệt vì cái đơn giản cổ đại của nó, người ta chỉ đóng
