vẫn cứ phải có cá tính của nhà văn với tất cả những phẩm chất của sự cảm
thụ hiện thực, bút pháp và ngôn ngữ của anh ta.
Tôi cho rằng cũng như không thể nào có hai hay ba người cũng chơi
đồng thời một cây vĩ cầm, không thể có chuyện viết tập thể một tác phẩm.
Tôi nói chuyện đó với Gorky. Ông cau mày, ngón tay gõ gõ trên bàn
theo thói quen, nghĩ ngợi một lát rồi trả lời:
- Anh bạn trẻ ạ, người ta có thể buộc anh tội ngạo mạn đấy. Nhưng nói
chung, anh cứ làm đi. Có điều anh đừng có ngượng. Thể nào cũng phải
mang tác phẩm về nhá! Nhất định đấy!
Tôi nhớ đến cuộc nói chuyện ấy trên tàu thủy và tin chắc rằng, thể nào
tôi cũng viết được một cuốn. Tôi rất thích phương Bắc. Điều đó, hồi ấy tôi
tưởng thế, chắc chắn sẽ giúp tôi làm việc dễ dàng. Tất nhiên, tôi hy vọng sẽ
cài được vào cuốn sách về nhà máy Petrovsky những đặc điểm của phương
Bắc làm tôi say mê: những đêm trắng, những dòng nước lặng lẽ, hoa anh
đào, ngữ điệu du dương của dân thành Novgorod, những con thuyền độc
mộc màu đen mũi cong, trông như cổ những con thiên nga, những chiếc
đòn gánh sơn vẽ đủ thứ hình cây cỏ với mọi màu mọi sắc.
Thành phố Petrozavodsk hồi đó hoang vắng lắm. Những tảng phiêu
nham lớn phủ đầy rêu nằm ngổn ngang trên đường. Cả thành phố như làm
bằng mi-ca. Chắc hẳn do cái ánh lấp lánh màu trắng từ hồ chiếu vào và do
màu da trời màu sữa, hơi đục nhưng đáng yêu, tỏa xuống mà thành phố trở
thành như thế.
Tôi ngồi lì trong những kho lưu trữ và trong thư viện Petrozavodsk, đọc
tất cả những gì có liên quan đến nhà máy Petrovsky. Lịch sử của nhà máy
này thật phức tạp và thú vị. Hoàng đế Pyotr Đệ nhất, những kỹ sư Scotland,
những thợ cả nông nô tài năng của nước Nga, phương pháp nấu đồng
