Mà có thể, tôi viết cho bạn bè tôi. Vào tuổi tôi, bè bạn mỗi năm một thưa
dần.
Nhưng nói cho cùng, tôi viết cho những ai muốn đọc những dòng này.
Tôi không biết tôi sẽ viết gì. Có lẽ tại tôi muốn nói quá nhiều và còn
chưa chọn được trong những ý nghĩ của mình một ý nghĩ có khả năng như
cục nam châm hút được tất cả những ý nghĩ khác về nó và bắt chúng nằm
vào trong câu chuyện một cách gọn gàng.
Trạng thái ấy quen thuộc đối với tất cả những người cầm bút.
Turgenev nói:
- Không phải vô cớ mà những nhà thơ đã nói đến cảm hứng. Tất nhiên
nàng thơ không phải từ đỉnh Olympus xuống với họ và mang tới cho họ
những bài ca viết sẵn, nhưng trong họ có một tâm trạng đặc biệt, giống như
là cảm hứng. Những vần thơ của Fet
[20]
bị người ta giễu cợt rất nhiều, trong đó ông nói rằng chính ông cũng
không biết mình sẽ hát gì, nhưng "bài ca tự nó sẽ chín", đã nói lên rất đúng
tâm trạng trên. Có những phút ta cảm thấy muốn viết nhưng chưa biết ta sẽ
viết gì, có điều ta biết trước rằng mình sẽ viết. Tâm trạng ấy được các nhà
thơ gọi là "thiên giáng". Những phút ấy là nguồn khoái cảm duy nhất của
người nghệ sĩ. Nếu không có những phút như thế thì chẳng ai muốn viết.
Sau đó, khi phải xếp dọn cho có thứ tự tất cả những gì đang quay cuồng
trong đầu, khi phải biểu hiện tất cả những cái đó trên mặt giấy, thì cái ray
rứt mới bắt đầu".
Đang đêm bất thần xuất hiện một âm thanh. Đó là tiếng còi của một con
tàu thủy ở xa. Nó từ đâu đến đây, trong vùng băng giá này?
