màn sương mỏng nào đó, là cái không cho phép anh nhìn những miền đất
ấy bằng cặp mắt ngán ngẩm.
Thế là ở Moskva tôi đã lang thang trên những bờ Kaspy sầu tư và đồng
thời đọc rất nhiều sách, nhiều báo cáo khoa học và tất cả những bài thơ về
sa mạc. Nghĩa là hầu hết những gì tôi có thể tìm thấy trong thư viện Lênin.
Tôi đọc Przhevansky và Anuchin, Sven Gedin và Vamberi, Mac-Gaham
và Grum-Grzhimailo, nhật ký của Taras Sepchenko ở Mangyshlak, lịch sử
Khiva và Bukhara, những báo cáo của trung úy Butakov, những công trình
của nhà thám hiểu Karelin, tài liệu thăm dò địa chất và thi ca Ả-rập.
Một thế giới huy hoàng của trí tò mò và lòng ham hiểu biết của con
người mở ra trước mắt tôi.
Đã đến lúc phải đi Kaspy, tới Kara-Bugaz, nhưng tôi lại chẳng có tiền.
Tôi tới một nhà xuất bản và đề nghị ông giám đốc - một người đàn ông
tóc bạc và đáng ngán - ký với tôi một hợp đồng cho cuốn sách về vịnh
Kara-Bugaz. Ông giám đốc uể oải nghe tôi rồi nói:
- Ông đã đánh mất hết hay là trong ông không có lấy một mảy may ý
niệm nào về thực tế xô-viết, mà dám đề nghị với nhà xuất bản in một cuốn
sách như thế?
- Tại sao lại như vậy chứ?
- Trong cái vịnh của ông ấy, người ta đang khai thác muối Glauber đấy,
ông ạ. Chẳng có lẽ ông thật sự định viết một cuốn tiểu thuyết về thuốc xổ?
Hay là ông định giễu tôi? Ông nghĩ sao... ông tưởng bọn ngốc làm nghề
xuất bản sẽ bỏ ra dù chỉ một xu keng cho cái dự định rồ dại ấy ư?
Tôi phải vất vả lắm mới kiếm được tiền ở một nơi khác.
