đâu chủ nghĩa bài Do Thái cũng lan ra khủng khiếp. Ở Nga, những người đồng
tôn của tôi bị săn đuổi như những con thú dữ. Ở Pháp, người Do Thái không
được làm việc trong cơ quan dân sự và quân sự. Họ bị loại ra khỏi giới quý tộc.
Ixaắc côblenx, cháu họ tôi, phải rời bỏ con đường ngoại giao sau khi thi đỗ
xuất sắc. Khi Sơmôn nhà tôi đến thăm, nhiều bà vợ bạn đồng nghiệp của tôi cố
tình giở trước mặt bà ấy những tờ báo bái Do Thái. Và ông bộ trưởng Giáo dục
đã từ chối không cấp cho tôi Đệ tam Bắc đẩu bội tinh, các ngài có thể tin điều
đó không? Đấy là thái độ vong ơn! Là một sự sai lầm! Chủ nghĩa bài Do Thái
là sự diệt vong của nền văn minh châu Âu, các ngài có rõ không?
Ông già nhỏ thó n có một tính tình đặc biệt: ông ta bất cần sự khóc lóc của
thiên hạ. Kỳ cục và dữ dằn, sự thành thực của ông làm cả cử tọa sửng sờ. Bà
Mactanh thích thú tỏ lời khen ngợi:
- Ít ra, ông cũng bênh vực những người đồng tôn của mình, ông Sơmôn ạ!
Ông không giống như một bà bạn tôi, một vị phu nhân Do Thái rất đỗi nhan
sắc. Thấy một tờ báo đưa tin mình tiếp đón tầng lớp thượng lưu Do Thái, đi
đâu bà ta cũng làm ầm ĩ lên là mình bị người ta thóa mạ.
- Thưa bà, tôi tin chắc bà không rõ đạo đức Do Thái đẹp đẽ và cao thượng
hơn những nền đạo đức khác biết chừng nào. Bà có biết giai thoại về ba chiếc
nhẫn không?
Câu hỏi chìm đi trong trông ồn ã của những lời thoại về chính sách ngoại
giao, về các cuộc triển lãm hội họa, về những vụ tai tiếng trong tình trường, về
những bài diễn văn ở viễn Hàn lâm. Người ta trao đổi về cuốn tiểu thuyết mới
xuất bản, về vở kịch sắp trình diễn. Một vở hài kịch, trong đó Napôlêông giữ
một vai trò thứ yếu.
Câu chuyện dừng lại ở Napôlêông, người nhiều lần được đưa lên sân khấu
và gần đây là đối tượng nghiên cứu trong nhiều tác phẩm có nhiều bạn đọc.
Ông ta trở thành đối tượng của sự hiếu kỳ, một nhân vật thời thượng, không
