Tôkubê ra thế nào. Người ta, nhất là những người có học, bao giờ cũng giàu
lòng tha thứ phải không, ông bạn? Kẻ thù của ta, dù ghét cách mấy đi nữa
mà đã ngã ngựa rồi, ta cũng thấy thương. Tôi nghĩ rằng hai cái hồn ma
Phương Thảo và Mệ Hoát dù thù oán Tôkubê cách mấy đi nữa, dù có lần đã
nói với ông rằng "phải lấy oán trả oán, chớ có phải là Phật hay Chúa đâu mà
đi trả oán bằng ân", nhưng đến lúc hành động thì lại thấy không đành lòng...
Vì thế mới có chuyện "hai cái bóng sau khi gặp Tôkubê mấy lần đã bỏ đi và
ra ngoài nói thì thầm với nhau. "
- Ờ, họ nói gì? Ông thử đoán xem sao.
- Tôi nghĩ thế này: người da vàng, nhất là người Việt có tâm hồn kỳ lạ
hết sức, khó hiểu hết sức. Có nhiều khi, chính họ giữ lẽ phải ở trong tay,
chính họ nắm được ưu thế thì họ lại nhường đến cái mức tự làm mình bé
nhỏ để van xin kẻ thù, họ tự hạ họ xuống và đưa kẻ thù lên cao...
Ông bạn ơi, có phải tôi đã nói với ông bạn rằng chính Tôkubê đã chết vì
y đã bị chính tim gan y phản y không?
Phải, Tôkubê chết, theo ý tôi, chính là vì hai chữ anh hùng mà y đã quan
niệm một cách lầm lạc, y chết vì y nuôi nhiều tham vọng quá, y tưởng rằng
chỉ có y mới là người xứng đáng làm chủ còn bao nhiêu người khác thì đều
hèn hạ.
Tôi nghĩ rằng Mệ Hoát và o Phương Thảo đã nói với Tôkubê với những
lời lẽ ôn hòa khiêm nhường theo lối đó. Có thể họ van xin Tôkubê thương
tình mà nghĩ lại, chỉ họ chỗ cất giấu những cổ ngoạn còn sót lại để họ thỉnh
thoảng được đến ngắm nghía cho khuây khỏa lòng.
Nhưng cái máu "anh hùng" mưu toan chinh phục người khác làm nô lệ
cho mình, cái quan niệm lầm lạc tự cho mình là mạnh mà mạnh thì làm cái
gì cũng được... và cũng chính vì ý niệm đó đã giết chết y. Anh ta tự giết
mình mà không biết cũng như anh ta không biết rằng hai cái bóng gầy còm
èo uột đó tiềm tàng ở bên trong một sức mạnh vô bờ bến tạo ra bằng lòng
căm thù. Tôkubê đã chết một cách tội nghiệp vì những mớ roi phát ra từ chỗ
