Hai người trầm ngâm soi mắt vào đĩa đèn đã sắp cạn dầu, ngắn bấc. Côn
lễ phép khoanh tay trước cha và Phan Bội Châu:
- Thưa cha, con đã trải chiếu, đặt gối xong, con mời cha, mời chú... - Côn
chưa nói hết câu, Phan Bội Châu vì quá cảm kích trả lời ngay:
- Chú khen cháu, hay nói đa tạ cháu... đều vô nghĩa cả. Cháu đáng lẽ
"kim nhật cát ngũ thành", chắc chắn sẽ là "minh nhật cát thập thành" (hôm
nay thành năm, ngày mai thành mười).
Anh Sắc nhìn con ấu yếm:
- Con đi ngủ được rồi. Cha sẽ mời chú San lên giường nghỉ ngay bây giờ
đây.
Phan Bội Châu cởi khăn, cởi áo dài khoác lên cái móc hình con bướm
đính trên cột nhỏ. Anh cử Sắc khơi to ngọn đèn rọi ánh sáng cho Phan Bội
Châu đi vào giường nghỉ, anh nói thêm với bạn:
- Đức Thành Thái là một ông vua có học vấn và yêu thích nghệ thuật
tuồng của triều Nguyễn. Việc Đức vua ngự lãm cầm trống chầu để rồi khen
vở tuồng Tiết Cương của Đào Tấn, ngầm nhắc cậu mình "phải vừa vừa chứ
cháu cũng không bênh nổi cậu đâu". Đó là nhân cách của một kẻ sĩ, đâu
phải sự ban thưởng của ông Vua. Phải không anh?
- Phải. Thành Thái xem tuồng với tư cách một thức giả chứ không hẳn là
một hoàng đế, anh cử ạ.
- Quả sau lần diễn tuồng Tiết Cương ở Duyệt Thị Đường cụ Đào Tấn
được phong từ Án sát lên Bố chánh. Cụ còn được vời về Kinh bổ nhiệm
chức Hiệu thư, chuyên biên soạn các vở tuồng, sau đó không lâu, cụ được
thăng Tổng đốc...
Phan Bội Châu, Nguyên Sinh Sắc cùng buột ra một tiếng thở dài giữa
đêm trường!
