- Dạ. Con... con là... con thứ của ông Nguyễn Sinh Nhậm. Mẹ của con là
Hà Thị Hy, vợ kế của cha con.
- Mẹ hỏi con để nhắc con luôn nhớ đến người sinh thành ra mình chứ mẹ
biết rõ cội nguồn của con rồi. Người đẻ ra con là một cô gái nhan sắc, tài
hoa, cả cái xứ ni mấy ai sánh nổi. Đẹp như một ngọn đèn. Nếu các cụ
không sớm mất thì con không khổ đâu. Cha mẹ đẻ ra con có ruộng cả ao
liền để lại, nhưng ở với chị dâu, em chồng khó có được cơm lành canh
ngọt; anh trai của con lại cùng cha mà khác mẹ. Dĩ nhiên, một giọt máu đào
hơn ao nước lã, nhưng bác Thuyết gái là người dữ tính, dữ nết cho nên con
về đây ở với cha mẹ, có cơm ăn cơm, nhược bằng phải ăn cháo, chúng ta
cùng chia sớt cho nhau. Cha mẹ đây nỏ có con trai. Con sẽ được ăn học.
Cha con sẽ dạy cho con học. Nghe cha con và thầy đồ Vương nói con rất
sáng dạ. Quý hóa lắm. Mẹ sẽ cho con học, khi cha dạy cạn vốn chữ thì mẹ
sẽ cho con đi tìm thầy học thêm nữa. Mẹ cũng đang cho em Loan học chữ
với cha. Nó cũng sáng dạ, học được chữ Thánh hiền đó. Nhưng là gái, dẫu
văn hay chữ tốt cũng nỏ được ai coi trọng. Cho nên, cha mẹ chỉ cho nó học
để khỏi chịu cái phận: có mắt mà như mù. Loan mô... mô rồi - Nghe tiếng
mẹ gọi, mình đang tựa cửa bếp giật nẩy người, đáp lại một tiếng "dạ" mà
như đánh rơi mất cái vật gì khỏi bàn tay! - Lên đây mau - Mình khép nép
đứng sau lưng mẹ, nỏ dám nhìn cha, nỏ dám nhìn anh Sắc. Anh Sắc cũng
chỉ nhìn xuống bàn chân, mấy ngón chân cụ cựa, bấm gí vào nền nhà. Mẹ
nói với mình nhưng mẹ vẫn nhìn anh Sắc: "Từ bữa ni cha mẹ có thêm một
người con, cha của con có thêm một người học trò nối chí, con có người
anh. Rứa là nhà ta càng ấm cúng. Mẹ dặn các con phải trên kính dưới
nhường, anh cho ra anh, em giữ đạo làm em. Cha các con là thầy đồ, mẹ
đây cũng sinh ra từ một gia đình nhà nho, mẹ cũng được học võ vẽ dăm ba
chữ. Các con đang học chữ. Rứa là một nhà mọi người đều biết chữ, vừa có
gia phong, vừa có gia giáo"...
Sự ngượng ngùng, bỡ ngỡ tan biến rất nhanh chóng. Ngay cái hôm đầu
tiên về làm con trong nhà, anh Sắc đã xuống bưng nồi cám cho lợn ăn.
Mình chưa dám nói chi, mẹ giữ tay anh Sắc lại, anh Sắc vẫn xin mẹ được
