Khiêm buồn rầu thốt ra với cha:
- Xảy loạn đang đêm hôm chẳng ai biết đường mà chạy, mà tránh đạn,
khổ nhất cho người già, người tàn tật và trẻ nít như sắp chúng con, phải
không cha?
- Giặc tràn tới, nhà bị thiêu cháy không còn gì khổ bằng, các con ạ.
Vẻ mặt Côn đau đớn nhìn vào nơi mẹ đang dệt vải:
- Mẹ con hay nói: "Nước mất nhà tan". Đúng lắm, cha nhể?
Chị cử Sắc nói vọng ra:
- Các con để cha kể xong, muốn hỏi chi, các con hẵng hỏi.
Anh cử Sắc vẫn cái giọng buồn buồn:
- Trong lịch sử nước nhà, cha chưa thấy một trường hợp nào ba cha con
hộ giá một Đức vua trên bước đường loạn lạc như cha con quan thân thần
Tôn Thất Thuyết của chúng ta. Lại còn chưa kể tới chi tiết cụ Tôn Thất
Đính được quân dân khắp Kinh thành gọi thân mật bằng biệt danh là: Quan
cụ. Vào cái năm hộ giá Vua bá thiên, quan cụ đã ngoài bảy mươi tuổi. Quan
thân thần năm mươi tuổi, còn quan Tôn Thất Đạm và Tôn Thất Thiệp các
con đã rõ: quan anh hai mươi tuổi được phong chức Khâm sai tán lý quân
vụ. Quan em mười ba tuổi được trao trọng trách Cẩm y loan giá. Vua và tôi
cùng lớp tuổi, hàng ngày Tôn Thất Thiêp vác thanh bảo kiếm dài gần bằng
người nên chưa đeo bên hông được, ở bên cạnh Vua Hàm Nghi để cùng
người chơi những trò con trẻ, cùng học chữ. Có bạn chơi, Vua đỡ phần nhớ
mẹ, nhớ Hoàng cung. Hôm Tam cung khóc lóc, không chịu được đi đường
xa, ăn ngủ thất thường, vắng nem công chả phượng, Vua Hàm Nghi cũng
buồn lây. Lúc Tôn Thất Thiêp quỳ thưa: "Tâu bệ hạ, thần trộm nghe: Tam
cung sắp trở về cung. Bệ hạ có hồi loan cùng với Tam cung không?" - Vua
Hàm Nghi lưỡng lự rồi hỏi lại Cẩm y Tôn Thất Thiệp: "Nếu Trẫm hồi loan
thì thần có hộ giá Trẫm không?" - Tôn Thất Thiệp thưa: "Tâu bệ hạ, Thần
chỉ hộ giá bệ hạ đi đánh giặc Lang sa để cứu nước, cứu nhà. Dẫu phải chết
thì thần chết theo con đường Cần Vương vệ quốc của phụ thân thần chớ
không về đầu giặc. Xin bệ hạ tha lỗi cho thần đã nói ra cái điều ấy trước bệ
