hoàn toàn phù hợp với nguyện vọng của anh ta, một chức vụ tạo điều kiện
cho anh ta có thể làm rất nhiều điều có ích cho khoa học và nói chung là
cho hạnh phúc con người. Vị đại thần trẻ tuổi nọ triệu tập xung quanh mình
những hoạ sĩ, những nhà thơ, những nhà khoa học. Ông mơ ước có việc
cho mọi người làm, khuyến khích được mọi người. Ông bỏ tiền ra cho xuất
bản rất nhiều cuốn sách có ích, đặt làm nhiều tác phẩm nghệ thuật, tặng
nhiều giải thưởng khuyến khích, tiêu ngốn vào đấy những món tiền rất lớn
và cuối cùng phá sản. Nhưng, vốn người hào hiệp, ông không muốn bỏ dở
việc đang làm, ông tìm cách vay tiền và cuối cùng, đến hỏi vay lão cho vay
lãi nói trên. Sau khi vay của lão nọ một số tiền cực lớn, ông ta đột nhiên
thay đổi hẳn, và chỉ trong một thời gian ngắn, ông ta thành một kẻ chuyên
hãm hại mọi phát triển của trí tuệ và tài năng. Nhìn bất cứ tác phẩm nào,
ông ta cũng chỉ thấy có mặt xấu, nghe bất cứ lời nói nào, cũng hiểu lệch đi.
Chẳng may vừa khi ấy lại nổ ra cuộc Cách mạng Pháp. Sự kiện này trở
thành một vũ khí để ông ta thực hiện nhiều việc hết sức bỉ ổi. Nhìn đâu ông
ta cũng thấy có những khuynh hướng cách mạng, ở đâu cũng tưởng tượng
thấy những lời ám chỉ. Ông ta đâm ra đa nghi quá quắt, đến nỗi nghi ngờ cả
chính mình, viết những bức thư tố giác, bịa đặt, giả mạo, kinh khủng khiến
biết bao nhiêu người khổ sở. Lẽ dĩ nhiên là những hành động đó rốt cục
cũng đến tai triều đình. Nữ hoàng rất đỗi kinh ngạc. Viên đại thần phụ mọi
lòng tin cậy đã bị trừng trị đích đáng và bị giáng chức. Nhưng còn có một
thứ hình phạt khủng khiếp hơn nhiều, lộ rõ trên gương mặt của đồng bào.
Đó là lòng khinh miệt sâu sắc của mọi người. Không sao tả xiết nỗi đau
khổ trong tâm hồn con người hiếu danh ấy: lòng kiêu hãnh bị lăng nhục,
tham vọng bị tiêu tan, bao nhiêu hy vọng sụp đổ – tất cả kết hợp lại thành
một nỗi thống khổ vô biên và cuộc đời ông ta đã kết liễu sau những cơn
điên loạn khủng khiếp.
Một trường hợp tiêu biểu nữa cũng đã xảy ra trước mặt mọi người. Trong
số các giai nhân vốn có rất nhiều ở thủ đô phương Bắc của chúng ta, có một
người đẹp vượt hẳn lên hơn tất cả. Nàng là một sự hoà hợp kỳ diệu giữa vẻ
đẹp phương Bắc của chúng ta với vẻ đẹp miền Nam, một viên kim cương
