Hai tên lính tuần tra giữ Gôya lại khám xét, nhưng thấy anh không mang
vũ khí nên chúng thả cho anh đi. Một vài người qua đường tò mò, gan góc
đứng nán lại để xem. Franxitxcô chợt hiểu, quân Pháp đang khủng bố dập
tắt cuộc bạo động.
Một nhóm sáu người, tay bị trói quặt ra phía sau lưng, bị đẩy ra chỗ vời
phun của Quảng trường. Franxitxcô đoán chừng đó là những người cầm
đầu cuộc nổi dậy, chúng sắp đem xử bắn tại đấy. Nỗi căm giận và lòng xót
thương tràn ngập trong lòng, anh run người lên khi nhận ra trong đám
người bị bắt có một người vóc dáng to lớn. Đó là Giuanitô.
Bao nhiêu nỗi buồn rầu u uất làm tê liệt tâm hồn anh từ lúc dự tang lễ
vĩnh biệt Maria Cayettana bỗng tan biến hết. Lửa giận bùng lên, anh muốn
xông tới ngay, lao đến cứu người bạn chí thiết. Nhưng lưỡi lê một tên lính
đã chặn ngay trước mũi anh. Nếu anh bước tới, nó sẽ không ngần ngại hạ
sát anh ngay tại chỗ. Với hai bàn tay không, trong hoàn cảnh đơn độc, anh
không thể làm gì để cứu bạn được. Anh thấy phải làm cách nào để cho
Giuanitô biết sự có mặt của anh tại đây, mặc dù anh biết làm như vậy có
nguy cơ là anh cũng sẽ bị chúng bắt giữ. Nhưng Gôya không cần suy tính.
Anh cảm thấy một cách đơn giản rằng, trong anh có một sự thay đổi, một
chuyển biến sâu sắc là chỉ còn có cách cùng với mọi người đánh đuổi quân
xâm lược trước cảnh xử bắn đang sắp diễn ra trước mặt. Anh đã nhìn rõ
hơn bộ mặt thật của kẻ thù. Chúng mang tự do đến cho dân chúng Tây Ban
Nha bằng cách tiêu diệt những người đấu tranh cho tự do kia hay sao?
Không, tự do, đúng như lời Giuanitô đã có lần nói với anh, phải chính tự
tay những người Tây Ban Nha giành lấy. Anh đã hiểu. Tổ quốc Tây Ban
Nha chỉ giành được tự do bằng cuộc đấu tranh của chính mình. Không để ý
đến bọn lính Pháp đứng làm hàng rào vây quanh, Gôya gào to:
– Giuanitô!
Giuanitô đã nhận ra được tiếng gọi, mỉm cười, đưa mắt lên tìm. Gôya gọi
tiếp:
– Giuanitô! Tổ quốc Tây Ban Nha muôn năm!
