Nhưng ở đó, anh sẽ được gần gũi với con người của cuộc sống thực thụ:
thợ thủ công, những tay “sulô”, những cô “maja” những dân lao động là lớp
người anh yêu mến, và đối với anh, chỉ họ mới là đại diện thực sự của nước
Tây Ban Nha chân chính.
Anh lập tức bắt tay vào công việc, dùng ngay hàng xóm trong khu phố
nhỏ làm người mẫu, hối hả vẽ nhưng không bao giờ cảm thấy thỏa mãn.
Anh vẽ những bản, khắc gỗ, làm cả tranh đồ họa, luôn luôn cảm thấy bất
bình với công việc. Anh chưa nhìn rõ mình để nhận thức được bản sắc con
người Gôya mới hình thành từ những ưu tư dằn vặt của sự tìm kiếm, tạo ra
cho anh bút pháp mãnh liệt và độc đáo, mở đầu một thời kỳ sáng tác cực kỳ
phong phú, làm cho anh lừng lẫy tiếng tăm.
Anh vẽ theo đường lối hiện thực, nhưng phương pháp thể hiện lại vượt
hẳn cách nhìn của những cặp mắt thông thường. Cây bút vẽ của anh đã
khám phá phần sâu sắc nhất của con người, đạt tới mức khái quát cao, bao
hàm, ý nghĩa châm biếm theo trường phái Hôgocthơ
. Một hầu tước phu
nhân to béo phục phịch, một vị bá tước có cặp mắt lơ đơ ngơ ngác, tất cả
những chi tiết đặc sắc, trên dung nhan, được lột tả tinh tế tưởng qua đó có
thể đọc được phần sâu kín và bản chất con người. Từ phần lớn những tranh
thủy mặc, những ký họa chì, anh đã phản ảnh trung thực thái độ khinh mạn
sâu sắc đối với những nhân vật thuộc tầng lớp quí tộc, thái độ ngạo nghễ và
lề thói sống phù phiếm của họ. Người ta cũng nhận thức được qua tác phẩm
của anh thời kỳ ấy, tấm lòng ưu ái của nghệ sĩ đối với con người sống ở
tầng lớp dưới của xã hội, những người nghèo khổ, bị áp bức bóc lột, bị hãm
trong vòng dốt nát tối tăm.
Cùng với ý tưởng nghệ thuật đã chín chắn, quan điểm chính trị của anh
cũng có phần già dặn hơn. Anh trở nên khoáng đạt và cẩn trọng, vẫn giữ
mối cảm thông và liên hệ sâu sắc với tầng lớp lao khổ dưới đáy xã hội,
nhưng anh đã giảm bớt phần cực đoan, đã thấy không cần thiết phải gay gắt
chống đối những kẻ giàu sang có quyền thế, không lớn tiếng kêu gào đấu
tranh chống bất công trong đời sống, và tìm cách thay đổi trật tự xã hội một
sớm một chiều như trước nữa. Anh hiểu là một cuộc thay đổi lớn lao như
