-
Bay
đi đâu?
- Bay qua mất.
Mã
Tổ nắm lỗ mũi của Sư vặn mạnh một cái, đau quá Sư la thất thanh.
Mã
Tổ bảo:
- Sao không nói bay qua mất?
Nhân
đây Sư tỉnh ngộ.”
Tâm
yếu luôn luôn hiển lộ đầy đủ nơi sáu căn, mà chúng ta không nhận thấy.
Chúng ta một bề buông thả sáu căn chạy theo sáu trần. Mắt đối sắc cho là có thấy, sắc
trần qua mất nói là không thấy, lệ thuộc hẳn ngoại cảnh. Sắc trần là tướng sanh diệt
chợt có chợt không, cái thấy biết sắc trần có khi nào sanh diệt, mà chúng ta chỉ nhận
sắc trần không nhận cái thấy. Cái thấy là hiện thân của tâm yếu, là mạng sống ngàn đời
của chúng ta. Thế mà, chúng ta quên đi mạng sống của chính mình, phóng tâm đuổi
theo dòng sanh diệt của ngoại giới. Trường hợp Thiền sư Hoài Hải cũng thế, chỉ nhớ
bầy chim bay qua mất, không nhớ tánh thấy thường còn của mình. Mã Tổ nắm lỗ mũi
vặn mạnh, bảo “sao không nói bay qua mất”. Sư chợt tỉnh ngộ cái không mất của
mình, hay thức được giấc mê “quên mình theo vật”.
Chúng ta sống nhờ lỗ mũi hít vô thở ra, nó là sanh mạng của mình, lỗ mũi hằng
có mặt thường trực ở trước chúng ta, mà chúng ta khó thấy và ít nhớ. Hằng ngày chúng
ta chỉ nhớ những vấn đề: ăn, mặc, đẹp, xấu... còn hơi thở là điều tối thiết yếu lại quên
đi. Quên hơi thở tức là đã quên mạng sống của mình. Mạng sống đã quên đi thì sự
sống không còn ý nghĩa của sự sống. Sống của cái chết, của cái cuồng loạn. Phật, Tổ
cố đánh thức chúng ta nhớ lại mạng sống của chính mình. Hằng sống với mạng sống
của chính mình, làm gì có nghĩa chết. Như mãi còn thở ra vào, sao nói chết được. Bởi
vì chết là mất đi cái sống, là dừng hơi thở. Tánh thấy hằng hiện hữu nơi chúng ta mà
chúng ta không thấy, ví như lỗ mũi thường có mặt ở trước mắt mà chúng ta dễ quên.
Cái nắm mũi vặn mạnh của Mã Tổ, khiến Thiền sư Hoài Hải đau la thất thanh, liền đó
tỉnh ngộ, quả là diệu thuật trong nhà Thiền, cũng là một bài thuyết pháp không lời kỳ
diệu.
*
“Tướng quốc Bùi Hưu vào viếng chùa Khai Nguyên, thấy trên vách chùa có vẽ
hình Cao tăng, Bùi Hưu hỏi Thiền sư Hy Vận (Hoàng Bá):
- Hình thấy tại đây, Cao tăng ở đâu?
Sư cất giọng trong thanh gọi:
- Bùi Hưu!
Bùi
Hưu:
-
Dạ!
Sư hỏi:
-
Ở đâu?
Bùi
Hưu liền ngộ được hạt châu trên búi tóc.”
Chúng
ta
đến thăm nhà người bạn, vừa ấn nút chuông điện ngoài cổng, liền có
người mở cửa, bao nhiêu lần cũng thế. Chúng ta biết chắc chắn rằng nhà này có người
