Ông huyện trông anh ngờ vực. Pha khấp khởi mừng, trống ngực thình
thình. Khi ông huyện đã nhớ ra, thì trỏ vào mặt anh mà nói với lý trưởng:
- Thằng kia nhà khá mà cũng thiếu tiền thuế, sao không đánh ựa cơm
nó ra?
Nói đoạn ông nhìn ra sân, thấy một người tuần mặt mũi đầu những máu,
dắt trâu về. Tất cả hương lý nhìn vật và người bị nạn, chẳng ai tỏ vẻ ngạc
nhiên. Người tuần lên sàn đình, tức tối kêu:
- Lạy quan lớn, thừa lệnh quan lớn truyền, chúng con ra đồng bắt trâu,
nhưng chúng nó chạy hết, có mỗi một con này con bắt được, thì tên cai
đánh con, lạy quan lớn đèn trời soi sét...
Lý trưởng mách:
- Bẩm trâu của ông Nghị Lại ạ.
Ông huyện thất vọng, mắng trương tuần:
- Mày không biết trâu này của ông Nghị Lại à? Sao mày dại thế? Nó
đánh cho cũng phải, ngoài đồng thiếu gì trâu?
Một tên tuần nữa dắt một con trâu khác về đứng ở sân đình. Sau khi biết
rằng không phải của ông Nghị Lại, người lạ mặt đi theo sau quan vội vàng
xuống, xem xét ngắm nghía con vật hồi lâu, rồi lên nói:
- Lạy quan lớn, con xin nộp mười lăm đồng.
Nói đoạn, hắn xỉa ba tờ giấy năm đồng trước mặt quan, thì một người đàn
bà hốt hoảng, vừa thở vừa xông vào sân đình.
- Lạy quan lớn, trâu của con. Con không có tội gì. Thuế ruộng con đã
nộp rồi. Quan lớn tha trâu của con. Con mua bảy tám chục đồng bạc đấy.
Quan thản nhiên trỏ vào những người bị trói:
- Mày đòi những đứa này sau.
- Lạy quan lớn...
Quan hất hàm bảo lính. Họ kéo tuột người đàn bà hung hăng đi ra tận xa.
Tiếng roi vút đen đét và tiếng kêu tiếng khóc còn vang động.
Ông huyện chờ mãi, hỏi lý trưởng:
- Làng này bao nhiêu trâu, sao chúng nó bắt được có hai con về?
Lý trưởng ấp úng. Quan nhìn người lái trâu, mỉm cười, nói khẽ gì, rồi ngài
đứng dậy: