BƯỚC ĐƯỜNG CÙNG - Trang 96

cứ tưởng những món hương lý tạm bổ ở thuế để chi phí lễ lạc là công bình,
hợp lẽ phải.
Ba người ngồi im. Một lát, Dự lại nói:
- Những làng có người đứng đắn trông coi công việc, thì chỉ ba năm bỏ
lệ ăn uống hủ lậu, là đủ có đường trải gạch, có trường dạy trẻ, và làm được
bao nhiêu công việc ích. Làng ta, dân vô học, nhà cửa ẩm thấp, đường sá
lầy lội, nhất là cái ao nửa để tắm giặt rửa ráy, nửa để gánh nước ăn, thật là
bẩn thỉu tai hại.
Chị Pha nói để trút nỗi uất trong lòng:
- Giá ông nghị như người ta thìn làng được nhờ khối. Làm gì ông ấy
chẳng công đức cho làng được cái trường, cái đường, cái giếng?
Dự nghiến răng;
- Nói làm gì đến thằng ăn cướp ấy, nó chỉ mong cho ta ngu, và cố kìm
cho ta ngu lâu để nó bóc lột dễ dãi. Lắm lúc thấy nó chướng mắt, tôi cứ
muốn cho nó một nhát dao.
Vợ chồng Pha giật mình. Dự lại nói:
- Chúng mình phải coi nó là kẻ thù chung.
Vì khát khao sự học, Pha lắc đầu chữa:
- Ông ấy chưa phải là kẻ thù. Vì nếu tính kỹ ra thì còn nhiều cái đáng
thù lắm, nhưng xét cho đến gốc thì do ở mình dốt nát.
Dự cãi:
- Nếu không có thằng nhà giàu nó bóc lột dân ta không còn cái khố mà
đeo, thì đâu đến nỗi làng ta tiều tụy, dân ta dốt nát. Vậy kẻ thù của chúng ta
là cái nghèo.
Chị Pha đương têm trầu, nhăn mặt kêu:
- Ừ, thì cả cái dốt lẫn cái nghèo. Ghê gớm. Nói sốt cả ruột.