xem xét toàn diện cả con người lẫn hoàn cảnh. Ta phải vận dụng cả
đầu óc lẫn con tim. Đó là cái đạo
quan nhân thiệp thế (quan hệ với
người, giao thiệp với đời) trong cái cõi đời ô trọc này- nơi mà người ta
nói dối như Cuội và cho là tất nhiên phải thế - và than ôi, chẳng có cõi
đời nào khác, Santino con à, ít ra là hiện nay, trên mặt đất này."
"Vậy rồi sao nào?" Sonny hỏi, thoáng chút ngỡ ngàng trong giọng
nói. "Nếu không phải như những điều ông ta nói, vậy thì tại sao?"
"Bởi vì," Vito nói, "chính Emilio đã vạch kế hoạch cho trận bắn
giết vừa rồi." Ông dừng lời và quan sát Sonny, trông đúng như vai trò
thực của ông: một người làm cha đang giảng giải nhân tình thế thái
cho con mình. "Lão ta không lên kế hoạch để nó biến thành một cuộc
tàn sát như nó đã diễn ra, và đó là sai lầm của lão," ông tiếp tục,
"nhưng ta có thể chắc chắn rằng đó là kế hoạch của Emilio. Mariposa
không bao giờ đủ tinh khôn để vận trù một kế hoạch như thế này. Nếu
mọi việc diễn ra đúng như hoạch định, nếu ta bị giết cùng với Luca
Brasi – và con, Sonny, việc giết con cũng là một phần trong kế hoạch
này – và nếu như toàn bộ chuyện này có thể đổ vấy cho bọn Ái Nhĩ
Lan điên rồ, bởi vì ai cũng biết rằng người Ý không bao giờ làm hại
đến phụ nữ và trẻ em, những thành viên vô tội của gia đình người
khác, rằng đó là điển lệ danh dự của chúng ta. Thế rồi cuộc chiến sẽ
qua đi và Joe sẽ hớn hở trên con đường quản lí mọi chuyện, với Emilio
phớn phở trong vai trò "phó tư lệnh" thế giới ngầm bờ Đông nước
Mỹ."
Vito đứng lên và tản bộ đến bên cửa sổ ở đó ông nhìn ra sinh hoạt
ngoài sân. Với bàn tay phải ông nhấc cái băng đeo qua khỏi đầu và
ném nó đi, hơi nhăn mặt một tí lúc ông mở và nắm lại nắm tay trái.
"Ta đã thấy," ông nói, quay sang Sonny, "báo chí gọi đó là một
trận báo thù rửa hận kiểu Ái Nhĩ Lan, một băng đảng những tên Ái
Nhĩ Lan chó điên. Những câu chuyện đó là cây trái từ những tay nhà
