Trong lúc chờ đợi cơ hội tốt để đàm phán, ông thực hiện những
sửa đổi trong vấn đề cai trị. Ông nhận thấy rằng những biện pháp
đã được Đô đốc Charner vận dụng, như chỉ định những sĩ quan Pháp
phụ trách những “công việc bản xứ” đã không mang lại kết quả gì:
điều này có thể thấy trước được vì những sĩ quan người Pháp ấy
hoàn toàn chẳng biết gì về công việc người Việt Nam cả. Vậy là ông
giao quyền hành ấy cho các “quan phủ” và “quan huyện”, dưới sự
kiểm soát của các sĩ quan bây giờ chỉ còn là những “thanh tra công
việc bản xứ”. Ông ta giải tán phần lớn các doanh trại Pháp, giờ đây
chỉ còn làm nhiệm vụ cảnh sát mà thôi.
Nhiều lần, trong thời gian chiến dịch, một vài cuộc đàm phán
không đậm đà lắm được tiến hành nhằm ký một hòa ước; mỗi lần
đàm phán đều thất bại, vì chẳng bên nào thực tình mong muốn gì
điều họ đang đàm phán. Người Việt Nam từ chối, không nhận
người Tây Ban Nha vào bàn đàm phán. Phía người Pháp cũng có thái
độ tương tự: khi ông Đô đốc cử phái viên của mình đi mở đầu
những cuộc đàm phán đó, ông ta luôn luôn “quên” cử một sĩ quan Tây
Ban Nha cùng tham gia. Và bản dự thảo hòa ước mà ông ta đề nghị
với phía Việt Nam bao giờ cũng là “nhân danh Hoàng đế người
Pháp” mà quên luôn vị “Nữ hoàng rất ngoan đạo” Tây Ban Nha.
Điều đó gây nên những trận mưa công hàm đi, công hàm lại, và
những báo cáo cho Bộ trưởng, những chỉ thị cho các đại sứ, để rồi
kết thúc bằng một lời cam kết của Bộ trưởng Ngoại giao Pháp
khẳng định rằng trong những cuộc đàm phán quyết định cuối
cùng, Nữ hoàng [Tây Ban Nha] sẽ được chính thức đại diện và sẽ là
một thành viên Hiệp ước ngang hàng với Hoàng đế [Pháp].
Những tháng đầu năm 1862, tình hình quân sự của Tự Đức
không đến nỗi xấu hơn trước. Sự có mặt của kẻ thù tại Nam Kỳ, xa
Huế, không gây cho vua quá nhiều phiền hà. Bởi phong trào vũ
trang kháng chiến của người dân Nam kỳ, vua vẫn luôn nuôi hy vọng
