H
Chương 4
HIỆP ƯỚC 1862 DƯỚI NHẬN XÉT
CỦA PARIS, MADRID VÀ HUẾ
iệp ước vừa ký kết thừa nhận sự hiện diện của Pháp tại Việt
Nam. Chánh phủ đế chế Pháp do dự nhiều về đường lối
chính trị nên theo ở Nam kỳ, tham khảo ý kiến của Đô đốc
Bonard. Bonard gửi cho chánh phủ một bản tường trình, trong đó ông
ta phân tích:
“Giờ đây chúng ta đang có, về thực tế cũng như về pháp lý,
một lãnh thổ… ở trung tâm các dân tộc châu Á. Chúng ta sẽ sử
dụng nó như thế nào?
1/ Trở lại Hiệp ước đã soạn thảo trước Cách mạng (1789) ư?
2/ Từng bước trở lại với hiệp ước thế kỷ vừa qua bằng cách
nhận, theo các phong tục Á châu, cho chánh phủ An Nam chuộc
lại những tỉnh đã nhường (cho Pháp) theo điều khoản hiệp ước,
trừ một mảnh đất hẹp làm một giao dịch buôn bán ư?
3/ Không thỏa mãn với ba tỉnh đã nhượng (cho Pháp) qua hiệp
ướ
c nói trên và đòi thêm ba tỉnh kia của miền hạ Nam kỳ ư?
4/ Bằng lòng với ba tỉnh đang chiếm được, tổ chức nó lại
nhằm đảm bảo an ninh và tự do buôn bán dưới ngọn cờ nước
Pháp ư?”
