Với số tiền thu nhập bằng cách đó, Tự Đức chẳng làm gì để
khôi phục nền kinh tế nước nhà cả, nhà vua không đưa hết cho
quân Pháp - Tây Ban Nha mà giữ lại một phần lớn để xây lăng Vạn
Niên; điều đó càng làm tăng nổi bất bình của quần chúng và đưa
đến hậu quả là những cuộc nổi loạn ngay trong cung điện nhà vua do
Đoàn Trung và Hồng Tập cầm đầu.
Việc xây lăng Vạn Niên, người dân buộc phải làm những việc khổ
sai quá sức người, ngày cũng như đêm, ròng rã trong suốt mấy năm
trường, họ rất bất bình Tự Đức. Dân chúng có câu ca dao:
“Vạn Niên là Vạn Niên nào,
Thành xây xương lính, hào đào máu dân”.
Để đối phó với những nhu cầu tài chính ngày càng tăng, Tự Đức
đem bán phát mãi cả những tài sản quốc gia và những tài sản sung
công quỹ của dân chúng.
Dưới một chế độ như vậy, trải qua những nỗi khó khăn thử thách
như vậy, người ta có thể hình dung được dân chúng khốn khổ đến
mức nào và nhà vua bị dân chúng căm thù xa lánh đến mức nào.
Người ta thấy tình trạng xã hội ấy được phản ánh lại trong tác phẩm
của Nguyễn Du, Cao Bá Quát, Nguyễn Văn Siêu, Nguyễn Khuyến,
Nguyễn Đình Chiểu và của nhiều người khác nữa. Tình hình ấy chỉ
có lợi cho quân Pháp và càng khuyến khích họ xâm chiếm đất
nước Việt Nam.
Lợi dụng sự căm phẫn của toàn dân, tình trạng đình đốn kinh tế
và rối loạn đó, tại vùng phía Nam và phía Đông sông Hồng, Bắc
Bộ, các giáo sĩ cố duy trì cuộc nổi loạn của Tạ Văn Phụng đang lan
rộng khắp nơi, lôi cuốn những đám nông dân bất bình: họ tấn
công bọn quan lại, các kho hàng nhà nước.
