V
Chương 1
NHỮNG MỤC TIÊU ĐẦU TIÊN CỦA
PHÁP TẠI VIỆT NAM - HIỆP ƯỚC
VERSAILLES 1787
ào năm 1497, khi mà Vasco de Gama
đi vòng quanh Hảo
Vọng giác (Cap de Bonne Espérance), và năm 1521, Magellan
đi cắt ngang mũi đất cực Nam châu Mỹ, thì người ta biết từ
nay có thể đi thẳng bằng đường biển từ bờ biển châu Âu sang bờ biển
Thái Bình Dương. Và công cuộc “thực dân hóa” những vùng đất
thuộc bờ biển đó bắt đầu.
Đây không phải là một công cuộc thực dân chiếm thuộc địa theo
nghĩa hiện đại của từ này. Các dân cư (ngoại trừ đôi khi việc buôn bán
nô lệ) cũng như việc khai thác nông nghiệp, hoặc hầm mỏ, chưa lôi
cuốn các kẻ đi chinh phục; người ta chỉ đi tìm một cái cảng thiên
nhiên sẵn có, để thuận ra vào và người ta thực hiện với cư dân địa
phương những cuộc đổi chác có lợi, trong đó mỗi người đổi những thứ
ít giá trị, theo ý họ, lấy những thứ có giá trị lớn hơn cho mình.
Dĩ nhiên, xứ Hindoustan, mũi đất châu Á gần nhất đối với các
đường giao thông châu Âu, là địa điểm đầu tiên người ta đặt chân
lên. Người Bồ Đào Nha đã đổ bộ lên đây trong thế kỷ XV, rồi tiếp
tục đi xa nữa đến tận bờ biển các nước nằm giữa Ấn Độ và Trung
Quốc mà họ đặt tên cho là “Indo-chine” (Ấn Độ - Trung Quốc).
