Thuộc địa, là một luật sư và nhất là bạn thân của Gambetta. Được
bầu lên năm 1881, ông ta giữ ghế cho đến khi chết năm 1888.
Một trong những “thành tích vinh quang” của ông ta, với tư cách
“đại biểu Nam kỳ”, là đã dựng tượng Gambetta tại Sài Gòn, chắc
chắn là để tỏ lòng biết ơn riêng. Tình cảm yêu nước của người Việt
Nam luôn luôn bị kích động vì cái tượng bằng đồng to tướng của
ông bạn ông đại biểu Nam kỳ, mình khoác áo lông, tóc dài hất ra
phía sau, râu quai nón, một tay đặt lên nòng súng đại bác và tay kia
chỉ về phía bắc, miệng thét: “Các Ngài, hãy tiến ra Bắc kỳ”. Bức
tượng này dựng lên tại cảng Sài Gòn, là tượng “đáp lại” (réplique) của
tượng đã dựng lên tại công viên Louvre (Paris) và bị quân Đức đập
phá, khi Đức chiếm Paris trong cuộc chiến tranh 1870.
Một “thành tích” khác là trong một cuộc họp Quốc hội Pháp, ông
ta đã quyết liệt đòi Pháp chiếm lấy Bắc kỳ. Người ta tìm mà
không hề thấy có một ý muốn nhỏ nào can thiệp có lợi cho dân
Việt Nam cả.
Cũng như Chasseloup-Laubat và như Giám mục Colombert, Jean
Blancsubé cũng có một con đường mang tên ông ta tại Sài Gòn.
Điểm qua sơ lược về hai việc chính của chính sách đồng hóa,
những việc mà bọn thực dân thường hay khoe khoang ta có thể xét
thấy đằng sau một bề ngoài chói lọi, thực ra chẳng có gì đáng gọi
là vì lợi ích cho người dân thuộc địa cả. Tất cả chỉ là chuyện thu lợi
cho cá nhân.
Le Myre de Vilers không chỉ dừng lại ở hai “sáng tạo” đó. Ngày
12/5/1882, các hội đồng hàng huyện được thành lập, gồm toàn
người Việt Nam (những “người cộng sự”) nhằm thiết lập các ngân
sách tỉnh. Hầu hết ngân sách chỉ gồm có những phần thu, lấy ở
“túi” của người Việt Nam, theo chỉ thị của Hội đồng Thuộc địa. Mặt
