Ngày 18/8/1883, hạm đội của Courbet đến cửa sông Hương với
hai thiết giáp hạm, một tàu tuần dương hạm, hai pháo thuyền, sáu
trăm lính, và một pháo đội. Courbet và Harmand đi trên chiếc
“Bayard”.
Lo ngại trước việc tập trung quân đó, viên chỉ huy các đồn Thuận
An yêu cầu cho biết duyên cớ. Courbet trả lời bằng một tối hậu
thư đòi phải nộp các đồn phòng thủ Thuận An trong vòng hai tiếng
đồng hồ, không đúng thời hạn sẽ bị pháo kích. Cuộc tiến công xảy
ra đúng cái thời hạn đặt ra đó. Các đồn bị thất thủ, sau ba ngày
chiến đấu. Những viên chỉ huy đều bị tử thương hoặc tự tử.
Ngày 20/8, Trần Đình Túc và Nguyễn Trọng Hiệp, do triều đình
phái đi cùng với Giám mục Caspas làm phiên dịch đến xin ngừng
chiến hai ngày. Harmand đến Huế, cuộc điều đình tiếp tục.
Ngày 23, Harmand trao cho chánh phủ Việt Nam một dự án hiệp
ướ
c kèm theo một tối hậu thư:
“… Chúng tôi yêu cầu các ngài, bắt đầu từ ngày mai, trong
thời hạn 48 tiếng đồng hồ, phải chấp nhận hoặc từ chối
toàn bộ và không bàn cãi những điều kiện mà chúng tôi đề
nghị với các ngài, với một tinh thần độ lượng cao cả. Nếu các
ngài từ chối thì hãy sẵn sàng đón chờ những tai họa khủng
khiếp. Hãy hình dung ra tất cả những gì mà khủng khiếp
nhất các ngài vẫn còn rất xa với thực tế sẽ xảy đến cho các
ngài. Nước An Nam, triều đại của nó, những nguyên lý của nó
và cả triều đình, sẽ tự làm nên bản án của mình. Cái tên An
Nam sẽ không còn tồn tại trong lịch sử nữa…”
Các đại thần nhiếp chính phần thì hoảng sợ trước hành động
bạo lực táo tợn ấy đối với Huế, phần thì quá bận tâm về những
âm mưu ở triều đình, quá hoang mang trước một tình hình chính trị
