Hỡi các sĩ phu và nhân dân của đất nước, các người phải phục
tùng triệt để những chỉ thị này; mọi sự vi phạm đối với chỉ dụ
này sẽ bị trừng trị nghiêm khắc…
Ngày thứ 26 tháng Mười, Đồng Khánh năm thứ ba”
ĐỒNG KHÁNH VÀ NHỮNG LỢI ÍCH CỦA DÂN TỘC
Trước những biện pháp độc tài của chánh phủ Pháp, trái ngược
hoàn toàn với Hiệp ước bảo hộ năm 1884 nhưng lại được chính Đồng
Khánh đồng tình ủng hộ, một vài vị quan chức cấp cao của triều
đình lo ngại đến số phận tương lai của đất nước, bèn mưu toan
chống lại Đồng Khánh.
Cảm thấy nguy cơ, Đồng Khánh không ngần ngại xin sự bảo vệ
và giúp đỡ của Pháp. Trong một bản báo cáo gửi cho Bộ trưởng
Chiến tranh tại Pháp, tướng Munier, chỉ huy đạo quân chiếm đóng
ở
Bắc và Trung kỳ, ngày 4/12/1887 có viết về vấn đề này như
sau:
“…Ngày 17/11, nhà vua bất chấp mọi tập quán, đã thân hành
đến sứ quán Pháp và một cuộc họp kín có mặt viên đại tá chỉ
huy lữ đoàn, nhà vua đã bộc lộ một nỗi lo sợ lớn về vấn đề an
ninh cá nhân của mình. Nhà vua có đề cập đến một âm mưu,
trong đó các nhân vật chính của triều đình đều có dính líu.
[…] Tôi đã lập tức chỉ thị cho đại tá Callet phải thực hiện mọi
biện pháp cần thiết để mọi âm mưu bị bóp chết ngay từ
trong trứng nước, và bảo đảm an toàn cho nhà vua bằng mọi
khả năng của ông ta…”
