mà thời gian lâu mau tùy thuộc vào những điều có thể xảy ra.
Những điều có thể xảy ra đó cũng lại tùy thuộc vào những cuộc
hành quân hoặc những cuộc đàm phán của chúng ta theo đuổi lúc
này tại Trung Quốc”
.
Tháng 01/1860, Phó Đô đốc Page, tới thay cho Đô đốc Rigault
de Genouilly, tưởng đến lúc kết thúc mọi vấn đề với chánh phủ
Việt Nam, đã viết:
“Chỉ có một việc khó khăn trước mắt là trong sự việc này, có
những quân Tây Ban Nha bên cạnh quân chúng ta. Tây Ban Nha
yêu cầu có một quyền lợi tương ứng tại Bắc kỳ, tại đây họ đã
có những quyền lợi, những phương tiện hoạt động và ảnh
hưởng, họ sẽ tìm được cái điều họ muốn, những nhân công cho
Philippines. Chánh phủ Hoàng đế có thể gỡ trách nhiệm bằng
cách chiếm lấy cảng Balat và cửa sông Kẻ Chợ để sau giao lại
cho Tây Ban Nha”
Tháng 05/1860, đến lượt Đô đốc Charner cũng viết:
“Tôi không tìm thấy gì trong đống hồ sơ tôi cất giữ một văn
bản nào quy định dứt khoát tình thế của Tây Ban Nha một khi
có cuộc thương lượng. Nhưng đại tá Palanca y Gutierrez, đặc
mệnh toàn quyền của chánh phủ, đã được phái sang Nam kỳ
để đàm phán, trên cương vị bình đẳng với chúng ta, với người
An Nam. Tôi biết Tây Ban Nha mong muốn, sau cuộc chiến
tranh này, có những quyền lợi ngang hàng với nước Pháp,
hoặc ít nhất nếu Pháp vĩnh viễn chiếm đóng Sài Gòn thì Tây
Ban Nha sẽ chiếm đóng một cảng nào đó ở Cao Miên, Nam kỳ,
hoặc Bắc kỳ…
