- 242 -
Đại Đường Tây Vực Ký
tục lệ. Từ phía đông, đi hơn 900 dặm qua sông Tín Độ đến bờ sông phía
đông gặp nước Mậu La Tam Bộ Lô, thuộc biên giới phía tây Ấn Độ.
Nước Mậu La Tam Bộ Lô có chu vi hơn 4000 dặm. Đô Thành chu
vi hơn 30 dặm. Cư dân phồn thịnh, nhà cửa giàu có. Họ lệ thuộc nước
Trách Già. Đất đai màu mỡ. Khí hậu ôn hòa, phong tục chất trực ham
học và ưa cái Đức, tin nhiều về Thiên Thần và ít tin tưởng Phật Pháp.
Có hơn 10 ngôi Già Lam, đa phần đã bị hoang phế và có rất ít Tăng Sĩ,
có học nhưng không chịu thực hành. Có 8 ngôi đền thờ. Ngoại đạo sống
tạp cư. Có một đền thờ rất trang nghiêm tráng lệ. Một ngày nọ tượng
thiên thần phát ra ánh sáng màu vàng rực rỡ, linh dị u hiển thần thông
kỳ diệu. Đàn bà tấu nhạc suốt đêm đến sáng. Rồi hương hoa cúng dường
chẳng dứt. Chính các Vua của nước Ấn Độ giàu có nên đã bỏ của thí ấy
dùng những của trân bảo để kiến lập nhà Từ Thiện để chu cấp thuốc
men, đồ ăn uống cho những người bệnh nghèo. Những người của nước
khác đến đây nguyện cầu số thường trên ngàn người. Chung quanh bốn
bên đền thờ đều có ao hồ hoa trái, tạo nên chỗ thưởng ngoạn tuyệt mỹ.
Từ phía đông nầy đi qua phía bắc hơn 700 dặm đến nước Bát Phạt Đa
thuộc miền bắc Ấn Độ.
Nước Bát Phạt Đa có chu vi hơn 5000 dặm. Đô Thành có chu vi hơn
20 dặm. Cư dân phồn thịnh, thuộc nước Trách Già, có nhiều lúa mì và
lúa mạch. Khí hậu điều hòa, phong tục chất trực. Người dân tánh tình
nóng nảy, hay nói những lời thô bỉ. Nghề nghiệp chuyên tinh, tin cả tà
lẫn chánh. Có mười ngôi Già Lam, và hơn 1000 Tăng Sĩ tu theo cả Đại
Thừa lẫn Tiểu Thừa. Có bốn Bảo Tháp do Vua A Dục dựng nên. Có 20
ngôi đền và ngoại đạo sống lộn xộn. Phía bên thành có một ngôi Già
Lam rất lớn có hơn 100 Tăng Sĩ, tu học theo Đại Thừa Giáo. Ở đây ngày
xưa, ngài Sân Na Phất Đản La (Tối Thắng Tử) soạn Du Già Sư Địa thích
luận ở đây. Ngài Hiền Ái luận sư và Ngài Đức Quang luận sư cũng xuất
gia nơi đây. Chùa nầy đã bị hỏa thiêu cho nên bây giờ rất hoang tàn. Từ
nước Tín Độ phía tây nam đi hơn 1560 dặm, đến nước A Điểm Bà Sí La
nằm phía tây biên giới Ấn Độ.
Nước A Điểm Bà Sí La có chu vi hơn 5000 dặm. Đô Thành hiệu là Yết
Tế Thấp Phạt La có chu vi hơn 30 dặm nằm ở biên giới phía tây gần sông
Tín Độ và bên cạnh bờ biển. Nhà cửa giàu có và có nhiều của quý. Gần
đây không có người kế tục cho nên trực thuộc nước Tín Độ, đất đai ẩm
thấp lồi lõm, cỏ lúa mọc đầy. Lúa thóc tuy có, nhưng đa phần lúa mạch
là đặc sản. Khí hậu lạnh. Gió rét cắt da. Nơi đây có nhiều bò, dê, lạc đà,
lừa. Tánh tình con người nóng nảy, chẳng thích học tập. Ngôn ngữ sổ
sàng khác với miền trung Ấn Độ. Tập tục thuần hậu kính sùng Tam Bảo.
Có 80 ngôi Già Lam, và hơn 5000 Tăng Sĩ đa phần học theo Tiểu Thừa
