BÚT KÝ NGƯỜI ĐI SĂN - Trang 241

nom vừa hiền hậu vừa ranh mãnh, trán nung núc những mỡ, chằng chịt
những nếp nhăn nhỏ như sợi chỉ. Ông ta ở Kôlôtôpka đã hơn hai mươi năm
- Nikôlai Ivanưts là một người tháo vát và nhanh trí, như phần lớn những
người chủ quán rượu. Tuy không đặc biệt lịch thiệp và hay nói, nhưng ông
ta có tài lôi cuốn khách và giữ khách cho quán của mình: khách cảm thấy
vui vẻ khi ngồi trước quầy bán hàng của ông, dưới luồng mắt điềm tĩnh và
niềm nở nhưng tinh tường của ông chủ có thái độ phớt đời. Ông ta là người
có lương tri; ông rất am hiểu cả lối sống của địa chủ cũng như của nông dân
và tiểu thị dân. Khi khách hàng của mình gặp cảnh ngộ khó khăn, ông có
thể góp với họ một lời khuyên xác đáng, nhưng vốn là người thận trọng và
ích kỷ, ông thích đứng ngoài nhiều hơn, và chỉ bằng cách dùng những lời
ám chỉ xa xôi, dường như tình cờ buột miệng thốt ra, ông đưa các khách
hàng của mình lên con đường đúng đắn; hơn nữa, ông cũng chỉ làm như thế
với những khách hàng mà ông yêu mến. Ông am hiểu tất cả những gì là
quan trọng hay thú vị đối với người Nga như: ngựa, gia súc, gỗ làm nhà,
gạch, bát đĩa, vải vóc, đồ da, các bài hát và các điệu vũ. Khi cửa hàng
không có khách, ông thường ngồi lù lù như một bao bột trên mặt đất trước
của nhà, đôi chân mảnh khảnh thu gọn dưới người, và ông trao đổi mấy lời
dịu dàng với tất cả khách qua đường. Trong đời mình, ông đã được thấy
nhiều điều, hàng chục người quí tộc nhỏ hay đến quán mua vôtka "tinh
chất" thì nay đã qua đời, vậy mà ông vẫn còn sống, ông biết tất cả những
việc xảy ra trong vòng trăm dặm xung quanh, nhưng không bao giờ ông bép
xép, thậm chí không tỏ ra rằng ông biết cả những điều mà viên cảnh sát
sáng suốt nhất cũng không hề ngờ tới, ông cứ lặng thinh như không, thỉnh
thoảng cất tiếng cười và khua động những chiếc cốc. Những người xung
quanh kính trọng ông: viên quan tam phẩm Siêrêpêtenkô, một địa chủ có
chức tước cao nhất hạt, lần nào cũng hạ cố chào ông mỗi khi đi xe qua căn
nhà nhỏ của ông. Nikôlai Ivanưts là người có ảnh hưởng: ông đã bắt một
tên ăn cắp ngựa nổi tiếng phải hoàn lại con ngựa mà y cuỗm ở nhà một
người quen của ông; có lần, nông dân một làng bên không chịu nhận người
quản lý mới, và ông đã làm cho họ biết nghe theo lẽ phải v.v... Tuy nhiên,
không nên nghĩ rằng ông làm việc đó vì yêu lẽ công bằng, vì sốt sắng với