những người ở gần mình: không, ông chỉ cố gắng ngăn ngừa tất cả những gì
có thể phá tan sự yên ổn của ông bằng cách này hay cách khác. Nikôlai
Ivanưts có vợ, có con. Vợ ông, một người đàn bà tiểu thị dân hoạt bát, mũi
nhọn, mắt lanh, thời gian gần đây cũng trở nên phục phịch như chồng. Ông
hoàn toàn tin cậy vợ trong tất cả mọi việc, và tay hòm chìa khoá giao cả cho
vợ. Bà ta sợ những kẻ say rượu hay làm om sòm, bà ta không ưa họ: họ
chẳng đem lại mối lợi gì chỉ khỏe gây ồn ào. Bà ưa những người thầm lặng,
cau có nhiều hơn.
Các con Nikôlai Ivanưts còn nhỏ. Mấy đứa đầu chết cả, nhưng những đứa
còn sống thì giống bố mẹ: nhìn những khuôn mặt xinh xẻo, thông minh của
những đứa trẻ khỏe mạnh ấy, ta thấy vui lòng.
Vào một ngày tháng bảy nóng nực kinh người, tôi lê bước chậm chạp
cùng với con chó của tôi leo lên con đường dốc dọc sườn khe Kôlôtôpka, đi
về phía quán Tụ khách. Mặt trời rực lửa trên bầu trời, như điên khùng giận
dữ; hơi nóng bốc ngùn ngụt; không khí đầy một thứ bụi ngột ngạt. Những
con quạ lông đen lóng lánh dưới ánh mặt trời, chúng há hốc mỏ nhìn khách
qua đường với vẻ ai oán, như cầu mong họ thông cảm. Chỉ riêng lũ chim sẻ
là không ủ ê tí nào, chúng xù lông, càng líu ríu hăng hơn trước và đánh
nhau ở các bờ rào, nhất loạt bay vù lên từ con đường cái bụi bặm, lướt đi
như những đám mây xám trên các ruộng đay xanh rờn. Cơn khát giày vò
tôi. Gần đây không có nước: ở Kôlôtôpka, cũng như ở nhiều làng khác
trong thảo nguyên, vì không có mạch nước và giếng, nông dân vẫn uống
một thứ bùn lỏng trong ao... Nhưng ai dám gọi là cái chất lỏng kinh tởm ấy
là nước? Tôi muốn đến Nikôlai Ivanưts uống một cốc bia hay cốc nước
kvax.
Thực tình mà nói, không có mùa nào trong năm mà Kôlôtôpka có vẻ vui
tươi. Nhưng nó gợi cho ta cảm giác buồn đặc biệt khi vầng mặt trời tháng
bảy rực chói chiếu xuống những tia sáng nghiệt ngã, thiêu đốt cả những mái
nhà lợp rạ màu nâu xơ xác, cả cái khe sâu này, cả cái bãi cỏ cháy xém, bụi
mù với những con gà mái gày guộc, chân dài đi vẩn vơ một cách thất vọng,
cả cái khung tường nhà màu xám làm bằng những thân cây hoàn diệp liễu