BÚT KÝ NGƯỜI ĐI SĂN - Trang 324

viên chức, ông ta mới đạt được danh hiệu quí tộc. Bố Nêđôpiuxkin thuộc số
người mà tai hoạ luôn luôn bám theo một cách hăm hở, ráo riết, không mệt
mỏi, dường như có mối thù riêng với ông ta. Suốt sáu chục năm trời, từ lúc
chào đời cho đến lúc thở hơi cuối cùng, con người nghèo túng ấy đấu tranh
với mọi thiếu thốn, bệnh tật và mọi sự rủi ro vốn là bạn đường khăng khít
của những người hèn mọn. Ông ta long đong lận đận, ăn không no, ngủ
không đẫy giấc, cúi chào tất cả mọi người, lo lắng, buồn phiền và héo hắt
đi, run sợ khi phải bỏ ra một đồng cô pếch, quả thực là ông đã phải chịu
nhiều điều "oan uổng" trong thời gian đi làm, và cuối cùng ông chết không
rõ là trên căn gác áp má hay trong hầm nhà, vẫn chưa kịp kiếm được cho
mình hay cho các con một mẩu bánh ăn hàng ngày. Số phận hành hạ ông ta
đến kiệt lực, như dồn đuổi một con thỏ đến nước cùng. Ông ta là người tốt
bụng và ngay thẳng, vậy mà vẫn ăn của đút nheo chức vị của mình: từ mười
xu cho đến hai rúp. Nêđôpiuxkin có vợ, một người đàn bà gày gò và ho lao;
ông ta cũng có mấy con; may thay, con gái ông ta chẳng bao lâu đều chết
cả, trừ có Tikhôn và người con gái là Mitơrôđora, biệt hiệu là "tiểu thư vôi".
Sau nhiều chuyện rắc rối đáng buồn và tức cười cô ả lấy một viên thầy kiện
đã nghỉ việc. Hồi còn sống, Nêđôpiuxkin - bố đã thu xếp cho Tikhôn một
chân chức việc ngoại ngạch ở phòng giấy; nhưng ngay sau khi bố chết,
Tikhôn liền nghỉ việc. Những mối lo không lúc nào dứt, cuộc vật lộn khổ sở
với đói rét, sự chán nản phiền muộn của mẹ, sự tất tưởi tuyệt vọng của bố,
sự ức hiếp thô bạo của những kẻ có của và của tên chủ hiệu tạp hoá, tất cả
những đau xót liên tục, hàng ngày ấy đã làm cho Tikhôn trở nên rụt rè đến
khó hiểu: chỉ trông thấy cấp trên là ông ta đã run lên và chết lặng đi như con
chim bị bắt. Ông ta bỏ việc. Thiên nhiên vốn vô tình và có lẽ là thích giễu
cợt, thường tại cho người ta những khả năng và khuynh hướng khác nhau
mà không đếm xỉa gì đến địa vị xã hội và phương tiện sống của người ta.
Với tính chăm chút và trìu mến vốn có, nó nhào nặn Tikhôn, con một viên
chức nghèo, thành một người nhạy cảm, lười nhác, mềm mỏng, dễ tiếp thu
ấn tượng - một người đặc biệt ham khoái lạc, có khứu giác và vị giác cực kỳ
tinh tế nó đã nhào nặn thành công, tu sửa cẩn thận và để cho tác phẩm của
mình mọc trên cây bắp cải chua và con cá thối. Và đây, tác phẩm ấy đã mọc