nhiệm chính yếu nhất của nhà nước là đàn áp những lầm lạc tà đạo và đảm bảo
hạnh phúc của thế giới bên kia cho các công dân của mình.
Nhưng, nếu như một vài quốc gia châu Âu quả thật dựa trên đạo Cơ Đốc, thì
lẽ nào những quốc gia này lại phù hợp với khái niệm của mình và lẽ nào “chỉ có
cái sự kiện tồn tại không thôi” của một trạng thái nào đó cũng đã cho nó quyền
tồn tại?
Theo quan điểm của H. chúng ta, thì nhất định là như thế, bởi vì ông ta nhắc
nhở những môn đệ của phái Hê-ghen trẻ
“rằng, theo luật pháp có hiệu lực trong phần lớn các quốc gia, hôn nhân không được nhà thờ làm lễ thì bị
coi như là chế độ lấy lẽ và với tư cách như vậy thì bị cảnh sát trừng phạt”.
Như vậy, nếu “hôn nhân không được nhà thờ làm lễ”, thì theo bộ luật Na-pô-
lê-ông, ở vùng Ranh được coi như là “hôn nhân”, còn ở Sprê, theo luật Phổ, thì
hôn nhân như vậy bị coi là “chế độ lấy lẽ”, cho nên theo ý kiến H., sự trừng phạt
“của cảnh sát” phải là một lý lẽ để thuyết phục các “triết gia” rằng cái ở nơi này
là luật pháp thì ở nơi khác lại ngược lại với luật pháp, - một lý lẽ để bênh vực
điều nói rằng, khái niệm khoa học, đạo đức và hợp lý về hôn nhân được biểu hiện
không phải trong bộ luật Na-pô-lê-ông, mà là trong pháp luật Phổ. Có thể là ở
đâu đó, “triết lý của sự trừng phạt cảnh sát” này có giá trị thuyết phục, còn ở Phổ
nó không có khả năng thuyết phục được ai. Vả chăng, §12, ph. II, ch. 1, cũng
không chỉ ra một quan điểm đặc trưng nào đối với pháp luật Phổ về hôn nhân
“thần thánh”, trong tiết đó có nói:
“Tuy vậy, hôn nhân được luật pháp trong nước cho phép, vẫn không mất hiệu lực dân sự của mình do chỗ
không xin phép các chức sắc tôn giáo hoặc các chức sắc tôn giáo từ chối không cho phép việc kết hôn đó”.
Do đó, cả ở Phổ, hôn nhân cũng được giải phóng một phần khỏi ảnh hưởng
của những “nhà chức sắc tôn giáo” và cũng có phân ranh giới giữa hiệu lực “dân
sự” và hiệu lực “nhà thờ”.
Nhà triết học quốc gia Cơ Đốc giáo vĩ đại của chúng ta không có khái niệm
“cao” về nhà nước, điều đó đã rõ ràng.
“Vì các quốc gia của chúng ta không chỉ là những tổ chức pháp quyền, mà đồng thời còn là những cơ
quan giáo dục thật sự, chỉ có điều là những cơ quan này mở rộng sự chăm lo của mình tới một nhóm người
rộng lớn hơn là các cơ quan được chỉ định làm nhiệm vụ giáo dục thanh niên, v.v.” cho nên “toàn bộ sự giáo
dục xã hội của chúng ta” đều dựa trên “cơ sở đạo Cơ Đốc”.
