và biến nội dung lưu động ấy thành một cái gì dường như hóa thạch, lý tính làm
nổi lên tính đa dạng của thế giới, vì rằng không có vô số những tính phiến diện
này thì thế giới sẽ không thể là thế giới nhiều mặt được.
Như vậy lý tính đã thủ tiêu những hình thức hai mặt, không ổn định của
quyền sở hữu, khi vận dụng vào những hình thức đó cái phạm trù hiện có của
quyền tư nhân trừu tượng; hệ thống những phạm trù ấy, lý tính đã tìm thấy dưới
dạng có sẵn trong pháp quyền La Mã. Lý tính lập pháp đã tự cho mình có quyền
thủ tiêu những nghĩa vụ của quyền sở hữu không ổn định ấy đối với tầng lớp
nghèo khổ nhất, hơn nữa nó cũng đã thủ tiêu những độc quyền nhà nước của
quyền sở hữu nói trên. Tuy nhiên, nó đã quên rằng, ngay xét theo quan điểm pháp
quyền tư nhân, đây cũng có hai thứ quyền: pháp quyền tư nhân của kẻ chiếm hữu
và pháp quyền tư nhân của người không chiếm hữu, ấy là chưa kể rằng không
một nền lập pháp nào đã thủ tiêu những đặc quyền có tính chất pháp lý nhà nước
của quyền sở hữu mà chỉ giải thoát những đặc quyền khỏi tính chất ngẫu nhiên và
gán cho chúng tính chất dân sự mà thôi. Nhưng nếu như mọi hình thức nào của
pháp quyền trung cổ, và do đó cả quyền sở hữu nữa, về mọi mặt đều là hỗn hợp,
nhị nguyên, hai mặt, và nếu như lý tính có đầy đủ lý do để đề ra cái nguyên tắc
thống nhất của nó đối lập lại với quy định đầy mâu thuẫn đó, thì lý tính vẫn
không nhìn thấy rằng có những đối tượng sở hữu, theo bản tính của chúng, không
bao giờ có thể có được tính chất một tài sản tư nhân đã quy định từ trước. Đó là
những vật, theo tính chất tự phát của chúng và sự tồn tại ngẫu nhiên của chúng,
thuộc về lĩnh vực của quyền chiếm đoạt, cụ thể là những đối tượng của quyền
chiếm đoạt đối với cái giai cấp do quyền chiếm đoạt nói trên mà mất hết mọi
quyền sở hữu khác, và trong xã hội công dân họ cũng chiếm một vị trí giống như
là vị trí của những đối tượng đó trong giới tự nhiên.
Chúng ta sẽ thấy rằng trong những tập quán vốn là những tập quán của toàn
bộ giai cấp nghèo khổ, cái mặt không định hình ấy của quyền sở hữu được nhấn
mạnh với một bản năng đúng đắn; chúng ta sẽ thấy rằng giai cấp đó không chỉ
theo bản năng mà cố thỏa mẵn những nhu cầu sinh sống, mà nó còn cảm thấy yêu
cầu phải thỏa mãn nguyện vọng về pháp quyền của mình. Cành khô sẽ cho chúng
ta một thí dụ. Cành khô không còn quan hệ hữu cơ với cây tươi, cũng như xác rắn
đã lột không còn quan hệ với rắn. Bản thân giới tự nhiên đường như cung cấp
một mẫu mực về sự đối lập giữa nghèo khổ và giàu có, - giới tự nhiên cung cấp
mẫu mực đó trong những cành và nhánh khô đã gẫy, tách khỏi sự sống hữu cơ,
