thời Rô-be-xpi-e, và sự đồi bại của nhà nước dưới thời các hoàng đế La Mã tạo
ra. Những đạo luật không lấy bản thân sự hành động của người đương sự, mà lấy
phương thức suy nghĩ của người đó, làm tiêu chuẩn chủ yếu, - thì đó chẳng qua
chỉ là sự phê chuẩn tích cực đối với hành động phi pháp. Cắt hết râu của tất cả
mọi người, - như ông vua Nga mà mọi người đều biết đã làm với sự giúp sức của
những người Cô-dắc đang phục vụ ông ta,- thì tốt hơn là lấy những tín niệm
khiến tôi để râu làm tiêu chuẩn cho điều đó.
Chỉ theo mức độ tôi tự biểu hiện ra, theo mức độ tôi bước vào lĩnh vực thực
tế, - thì tôi mới bước vào phạm vi nằm dưới quyền lực của nhà lập pháp. Ngoài
những hành vi của mình ra, tôi hoàn toàn không tồn tại đối với luật pháp, hoàn
toàn không phải là đối tượng của nó. Những hành vi của tôi - đó là lĩnh vực duy
nhất trong đó tôi đụng chạm với luật pháp, bởi vì hành vi là cái duy nhất vì nó mà
tôi đòi quyền tồn tại, quyền hiện thực, và như vậy là do nó mà tôi rơi vào quyền
lực của pháp luật hiện hành. Nhưng cái luật pháp truy nã khuynh hướng, thì
không những trừng phạt cái mà tôi đang làm, mà còn trừng phạt cả cái tôi đang
suy nghĩ, một cách độc lập với những hành động của tôi. Do đó, đạo luật ấy là
một sự xúc phạm đối với danh dự của người công dân, là một cái bẫy xảo quyệt
đang đe dọa sự tồn tại của tôi.
Tôi có thể loay hoay xoay xở đến thế nào chăng nữa thì tình hình sự vật
cũng không phải vì thế mà thay đổi một chút nào. Sự tồn tại của tôi bị nghi vấn,
bản chất thầm kín nhất của tôi, cá tính của tôi được coi như là một cái gì xấu xa,
và vì ý kiến đó về tôi mà tôi chịu trừng phạt. Luật pháp trừng phạt tôi không phải
vì điều ác mà tôi đã làm, mà chính vì điều ác mà tôi không làm. Về thực chất, tôi
bị trừng phạt vì hành vi của tôi không phải là hành vi chống luật pháp, bởi vì chỉ
như vậy tôi mới buộc quan tòa có lòng nhân từ rộng lượng giới hạn việc xem xét
của mình trong phương thức suy nghĩ xấu xa của tôi, cái phương thức thận trọng
đến mức không biểu lộ ra trong hành động.
Cái luật pháp trừng phạt vì phương thức suy nghĩ, không phải là luật pháp
do nhà nước ban bố cho những công dân của mình, - đó là luật pháp của một
đảng này chống lại một đảng khác. Đạo luật truy nã khuynh hướng thủ tiêu
quyền bình đẳng của công dân trước pháp luật. Đó là đạo luật không phải của sự
thống nhất, mà là của sự chia rẽ, mà tất cả các đạo luật chia rẽ đều là phản động.
Đó không phải là luật pháp, mà là đặc quyền. Người này có quyền làm cái việc
mà người kia không có quyền làm, không phải vì người ấy thiếu phẩm chất khách
