Chúng ta tin rằng, tờ báo Phổ “Staats-Zeitung” “nói lên những lời vĩ đại với một
giọng không hề nao núng”, và chúng ta chỉ sẽ khó giải quyết có một điều: chúng
ta có nên khâm phục tính chất không nao núng của sự vĩ đại đó hơn, hay khâm
phục sự vĩ đại của tính chất không nao đúng đó hơn?
Bản chỉ thị về kiểm duyệt chỉ vừa mới xuất hiện, tờ “Staats-Zeitung” chỉ vừa
mới tỉnh lại sau cái đòn ấy, thì nó liền đặt câu hỏi: “Một sự tự do hơn đối với
kiểm duyệt đã đem lại ích lợi gì cho các anh, các báo Phổ?”
Rõ ràng là với điều đó, tờ báo ấy muốn nói: những năm tháng dài dưới sự
giám sát của kiểm duyệt đã đem lại lợi ích gì cho tôi? Tôi đã trở thành cái gì, bất
chấp tất cả sự giám sát gắt gao và sự bảo trợ toàn diện? Và giờ đây, tôi sẽ ra sao?
Tôi đã không tập đi một cách độc lập, còn công chúng ham thích các cuộc mua
vui thì đang chờ đợi mọi điệu nhảy đập chân vào nhau của người bị bại liệt.
Chúng ta hãy công khai thừa nhận trước nhân dân Phổ những sự yếu đuối của
mình, nhưng chúng ta sẽ ngoại giao trong những lời thú nhận đó. Chúng ta sẽ
không nói thẳng với nhân dân rằng chúng ta không có gì thú vị. Nhưng chúng ta
sẽ nói với họ rằng, nếu như những tờ báo Phổ không có gì thú vị đối với nhân dân
Phổ, thì nhà nước Phổ không phải là điều quan tâm đối với các báo.
Câu hỏi táo bạo của tờ “Staats-Zeitung”, và câu trả lời còn táo bạo hơn nữa
chỉ là đoạn nhạc mở đầu cho sự thức tỉnh của nó, - đó là nó nói lầm bầm qua giấc
ngủ, lời của vai trò mà sau này nó sẽ đóng. Nó đang thức tỉnh để nhận thức, nó
đang biểu hiện cái bản chất thầm kín của nó. Các anh hãy nghe Ê-pi-mê-nít
16
!
Mọi người đều biết rằng, hoạt động lý luận đầu tiên của lý trí đang dao động
giữa cảm tính và tư duy là việc đếm. Đếm là hành vi lý luận tự do đầu tiên của lý
trí của đứa trẻ. Nào chúng ta hãy đếm đi, - tờ báo Phổ “Staats-Zeitung” kêu gọi
những tờ báo chị em của nó như vậy
17
. Thống kê là khoa học chính trị đầu tiên!
Tôi sẽ nhận thức được cái đầu của một con người, nếu như tôi biết có bao nhiêu
sợi tóc trên đó.
Anh mong muốn những người khác đối xử với anh như thế nào thì anh hãy
đối xử với họ như thế ấy. Và liệu có thể đánh giá bản thân chúng ta, - đặc biệt là
bản thân tôi, tờ báo Phổ “Staats-Zeitung”, - đúng hơn so với phương pháp thống
kê, được chăng! Chính thống kê không những chứng nhận cái sự thật là tôi cũng
được ấn hành đều đặn như bất kỳ một tờ báo Pháp và Anh nào, mà còn chứng
nhận cái sự thật là người ta đọc tôi ít hơn là bất kỳ một tờ báo nào của thế giới
