của họ, chứ không phải do thái độ tưởng tượng của họ đối với báo chí quyết định,
còn ở những người bảo vệ báo chí tại hội nghị đó, nói chung, thì không có một
thái độ hiện thực nào đối với cái được họ bênh vực. Họ không bao giờ biết tự do
báo chí với tư cách là một nhu cầu cấp thiết. Đối với họ, tự do là công việc của trí
tuệ mà trong đó, trái tim không có một sự tham gia nào. Đối với họ, nó là một thứ
cây “của nước ngoài”, mà họ chỉ gắn bó với tư cách là “những người hâm mộ”
mà thôi. Do đó, chống lại những lý do đặc biệt “có sức nặng” của đối thủ, họ đôi
khi đưa ra những suy luận quá chung chung, mơ hồ, nhưng ngay cả một lý do đần
độn nhất cũng tự coi là có ý nghĩa quan trọng khi nó chưa bị đập tan.
Gơ-tơ đã có lần nói rằng, người nghệ sĩ chỉ mô tả được một vẻ đẹp phụ nữ
mà họ đã yêu mà thôi, dù là yêu trong một sinh vật nào đó
24
. Tự do báo chí cũng
vốn có cái vẻ đẹp của nó, - dù cho vẻ đẹp này hoàn toàn không phải là của người
đàn bà, - và cần phải yêu nó để có thể bênh vực nó. Sự tồn tại của cái mà tôi yêu
thật sự, tôi cảm thấy là cần thiết, tôi cảm thấy nhu cầu về sự tồn tại đó, không có
nó thì sự tồn tại của tôi không thể trọn vẹn, thỏa mãn, hoàn thiện. Trong lúc đó,
những người bảo vệ tự do báo chí nói trên hình như đang hưởng thụ trọn vẹn
cuộc sống ngay cả khi không có tự do báo chí.
Phái đối lập tự do chỉ cho ta thấy trình độ của cuộc hội nghị chính trị, cũng
như nói chung phái đối lập là chỉ tiêu của trình độ phát triển của một xã hội nhất
định. Trong thời kỳ mà nghi ngờ ma quỷ được coi là một sự táo bạo của triết học,
mà sự phản đối việc xét xử các mụ phù thủy hình như là một nghịch lý, - trong
thời kỳ ấy lòng tin ma quỷ và những phiên tòa xét xử các mụ phù thủy được công
nhận là một cái gì hoàn toàn hợp pháp. Một nước, giống như thành A-ten thời cổ,
nhìn bọn thực khách, ăn bám, xu nịnh như là những ngoại lệ mâu thuẫn với lý trí
của nhân dân, như là một lũ ngu ngốc, - một nước như thế là nước của độc lập và
tự chủ. Còn một nhân dân, giống như tất cả những nhân dân trong thời kỳ tốt đẹp
xưa kia, chỉ dành cái quyền suy nghĩ và nói lên chân lý cho những tên hề trong
cung đình, thì chỉ có thể là một nhân dân phụ thuộc và không có cá tính mà thôi.
Hội nghị các đẳng cấp trong đó phái đối lập thuyết phục rằng ý chí tự do và vốn
có của bản tính con người, hội nghị đó ít ra cũng không phải là một hội nghị các
đẳng cấp có ý chí tự do. Ngoại lệ chỉ khẳng định quy tắc. Phái đối lập tự do chỉ
cho ta thấy là lập trường của phái tự do đã biến thành cái gì, chỉ rõ cái mức mà tự
do biểu hiện ra ở trong con người.
