chủtrì. Mộ vài ngư?i trong sốnhữg chàng thanh niên cao quý có lẽđ đ?c mộ tác
phẩ nào đ củ Hai-nơ có thểlà đ đ?c "Phong cảh trên đ?ờg", mà không đ?c nhữg
bài thơtrong đ, hoặ đ đ?c "Kẻtốgiác", nhưg nhữg tác phẩ khác thì họchỉcó mộ
sốkhái niệ lờmờqua ý kiế củ các mụ sưvà quan chứ. Cá nhân bọ họphầ lớ đ?u biế
rõ Phrai-li-grát, coi ông là mộ ngư?i bạ tố. Sau khi ông đ?n Bác-men, nhữg vịquý
tộ non choẹ ấ (ông gọ nhữg thư?ng nhân trẻtuổ ấ như vậ) đ?n vây quanh thă hỏ
ông; nhưg chẳg bao lâu ông đ hiể đ?ợ nhữg ngư?i mà ông tiế xúc là hạg ngư?i
nào và tránh giao thiệ vớ họ nhưg họvẫ bám riế ông, ca tụg thơvà rư?u củ ông, và
cốhế sứ chén tạ chén thù vớ mộ ngư?i đ có trư?c tác nào đ đ?ợ in, bở vì đ?i vớ
nhữg ngư?i này, thì nhà thơchẳg là gì cả nhưg tác giảcó trư?c tác đ?ợ in là tấ cả
Dầ dầ Phrai-li-grát cắ đ?t hẳ mọ sựgiao tiế vớ nhữg ngư?i này và hiệ nay ông
chỉtiế xúc vớ mộ sốrấ ít ngư?i, sau khi Cuê-xtơrờ Bác-men. Nhữg ngư?i chủcủ
Phrai-li-grát
124
, trong hoàn cảh khó khă chút ít củ họ vẫ luôn luôn tỏra kính trọg
và thân ái đ?i vớ ông; và đề đng ngạ nhiên nhấ là, ông là mộ ngư?i làm công cho
hiệ buôn hế sứ cẩ thậ và hăg hái. Nói đ?n nhữg thành tự thơca củ ông là hoàn
toàn thừ sau khi đ có nhữg bài bình luậ rấ tỉmỉvềông do Đn-ghen-stế viế trong
"Jahrbỹch der Literatur" và Ca-ri-e viế trong "Berliner Jahrbỹcher". Nhưg tôi vẫ
cả thấ rằg cảhai ông này đ?u chư chú ý đ?y đ? đ?n mộ đề là, tuy tư tư?ng củ
Phrai-li-grát vư?n đ rấ xa, nhưg lòng quyế luyế củ ông đ?i vớ tổquố vẫ hế sứ
mãnh liệ. Chứg tỏđề đ là nhữg chủđ? thư?ng gặ ở ông vềnhữg chuyệ cổdân gian
như "Nàng công chúa ếh" (tr.54), "Nàng Bạh tuyế"
125
(tr.87) và nhữg chủđ? củ
nhữg chuyệ cổtích khác đ?ợ viế thành cảmộ bài thơ("Trong rừg", tr.157), chứg
tỏđề đ còn có nhữg đạ ông phỏg theo tác phẩ củ U-lan ("Con chim ưg thuầ dư?
ng", tr.82; "Nhữg ngư?i phó mộ", tr.85; vinh dựthay
cho U-lan, bài thứnhấ trong hai bài thơđế vă củ Phrai-li-grát cũg nhắ ta nhớtớ tác
giảđ), rồ đ?n "Nhữg kẻđ đy" và trư?c hế là trư?c tác "Hoàng tửOi-ghen", tuyệ tác
vô song củ ông. Phrai-li-grát càng quay sang phía ngư?c lạ bao nhiêu, thì mộ sốít
yế tốnêu trên càng đng chú ý bấ nhiêu. Tác phẩ "Nhà thơtrong cảh lư vong", đ?c
biệ là mộ sốđạ đ?ng trong "Morgenblatt"
126
cũg cho phép ngư?i ta nhìn sâu vào
tâm hồ củ ông; ở đy ông đ cả thấ rằg chừg nào ông chư gầ gũ vớ thơca thậ sựcủ
Đ?c, thì thếgiớ xa xă vẫ chư mởra trư?c mặ ông.
Trong sách báo chính cốg củ Vúp-pơtan, báo chí giữmộ vịtrí cự kỳquan trọg.
Đ?ng hàng đ?u là tờ"Elberfelder Zeitung" do tiế sĩMác-tin Run-ken chủbiên; dư?i
