sựlãnh đ?o khéo léo củ ông, tờbáo này đ có tiếg tă rấ lớ và hoàn toàn xứg đng.
Ông đ đ?m nhậ việ chủbiên khi hai tờbáo "Allgemeine" và "Provinzialzeitung"
hợ nhấ lạ làm mộ; tờbáo này ra đ?i vớ mộ triể vọg tư?ng lai không tố đ?p cho lắ;
đ?i thủcạh tranh củ nó là tờ“armer Zeitung", nhưg Run-ken - nhờviệ ông cốtạ nên
mộ màng lư?i thông tín viên củ mình và nhờnhữg bài xã luậ củ mình - đ dầ dầ
làm cho tờ"Elberfelder Zeitung" biế thành mộ trong nhữg tờbáo hạg nhấ củ nư?c
Phổ Thậ ra ở En-bơphen-đ?, nơ mà xã luậ chỉđ?ợ mộ sốrấ ít ngư?i đ?c, thì tờbáo
này không có tiếg tă mấ, nhưg ở nhữg đ?a phư?ng khác tiếg tă củ nó rấ lớ; có
thểlà sựsuy sụ củ tờ"Preuâische Staats-zeitung" cũg đ góp phầ vào tình hình đ. Tờ
phụtrư?ng vă nghệ"Intelligenzblatt" cũg không vư?t quá mứ bình thư?ng. Tờ
"Barmer Zeitung", mộ tờbáo mà ngư?i phát hành, ngư?i biên tậ và ngư?i duyệ bài
thư?ng thay đ?i luôn, hiệ nay do H.Puýt-man chủbiên; ông này thư?ng hay viế
nhữg
bài bình
luậ trên tờ"Abend-zeitung". Ông rấ muố cả tiế tờbáo này, nhưg
sựkeo kiệ có că cứkhá xác đng củ ngư?i phát hành làm cho ông bịbó tay. Cộ tiể
phẩ cũg không làm cho tình hình
tố lên, vì cộ báo này chỉtoàn đ?ng
mộ vài bài thơcủ Puýt-man, mộ vài bài bình luậ hoặ nhữg đạ trích trong các tác
phẩ lớ hơ. Vớ tưcách là phụtrư?ng củ báo này, tờ"Wupperthaler Lesekreis" hầ
nhưchỉlấ tài liệ củ tạ chí "Europa" do Lê-van-đ? chủbiên. Ngoài ra, còn có
tờ"Taglicher Anzeiger”ở En-bơphen-đ? cùng vớ tờ"Fremdenblatt" - thừ
kếtờ"Dorfzeitung" - mà không ai sánh kị vềmặ thơca sụ sùi và nhữg sựhóm hỉh
nhạ nhẽ củ nó, cũg như cái mũngù cũrích là tờ"Barmer Wochenblatt", luôn luôn
đ? lộđi tai lừ củ phái kiề thành dư?i cái bộda sư tửvă chư?ng củ nó.
Trong các hình thứ vă họ khác, thì vă xuôi là mộ thứchẳg có giá trịgì cả nế
vứ bỏnhữg bài báo có tính chấ thầ họ, hay nói cho đng hơ, nhữg bài củ phái kiề
thành và mộ vài cuố sách nhỏvềlịh sửcủ Bác-men và En-bơphen-đ? viế rấ hờ hợ,
thì vă xuôi chẳg còn gì nữ. Nhưg thơca thì lạ thành công rấ lớ trong cái "thung
lũg hạh phúc" này, và khá nhiề nhà thơđ chọ thung lũg ấ làm nơ trú ngụ
Vin-hem Văg-gơvi-sơ mộ ngư?i bán sách ở Bác-men và I-dơlôn, lấ bút danh
là V.I-ê-man
11*
"I-ê-man" ("Jemand) có nghĩ là "kẻnào đ".
*
; tác phẩ chủyế củ ông
ta là vởbi kịh có tính chấ giáo huấ " Ngư?i Do Thái lư lạ", tác phẩ này cốnhiên
không hay bằg tác phẩ cùng mộ chủđ? do Mô-den biên soạ. Ông ta là mộ nhà xuấ
bả lớ nhấ trong sốnhữg đ?i thủcạh tranh củ mình ở Vúp-pơtan, vảlạ đề này cũg
chẳg khó khă gì, bở vì hai nhà trong sốđ - Hát-xen ở En-bơphen-đ? và ông Stai-
