mỗi lĩnh vực; thế thì tại sao điều đó lại không được áp dụng vào báo chí với tư
cách là báo chí?
Như vậy, trong báo chí Bỉ diễn giả khiển trách không phải báo chí, mà ông
ta khiển trách nước Bỉ. Và ở đây, chúng ta phát hiện thấy điểm trung tâm của bài
điểm về lịch sử tự do báo chí của ông ta. Tính chất nhân dân của báo chí tự do, -
như mọi người đã biết, nhà họa sĩ cũng không vẽ những bức tranh lịch sử lớn
bằng thuốc nước, - cá tính lịch sử của báo chí tự do, cái đem lại cho nó một tính
chất độc đáo, làm cho nó trở thành biểu hiện của một tinh thần nhân dân nhất
định, - tất cả những cái đó không làm hài lòng vị diễn giả thuộc đẳng cấp vương
hầu. Ông ta thậm chí còn đưa ra một yêu sách đối với báo chí của các dân
tộc khác nhau, đòi nó phải là một báo chí biểu hiện những quan điểm của ông ta,
phải là một báo chí haute volée
1*
và phải quay chung quanh một số người chứ
không phải quay chung quanh những thiên thể tinh thần - tức là chung quanh các
dân tộc. Trong sự phê phán của ông ta đối với báo chí Thụy Sĩ, yêu sách đó thể
hiện ra dưới một dạng không che đậy.
Tạm thời chúng ta tự cho phép đặt một câu hỏi. Tại sao diễn giả không nhớ
lại rằng báo chí Thụy Sĩ, mà đại biểu là An-brếch phôn Ha-lơ, đã chống lại chính
sách khai sáng của Vôn-te? Tại sao ông ta không nhớ rằng nếu như Thụy Sĩ
không phải là En-đô-ra-đô,thì nó cũng đã đẻ ra một vị tiên tri của công quốc En-
đô-ra-đô tương lai, cụ thể là đã đẻ ra một ngài Phôn Ha-lơ nữa, ngài này, trong
bài “Sự phục hưng khoa quốc gia học” của mình, đã đặt cơ sở cho một báo chí
“cao quý, chân chính hơn”, tức là cho tờ “Berliner politisches Wochenblatt”
28
?
Người ta biết cây theo quả của nó. Và còn có một mảnh đất nào trên thế giới lại
có thể tự khen ngợi mình là giống như Thụy Sĩ đã đẻ ra một quả như thế của chủ
nghĩa chính thống mọng ngọt?
Diễn giả đã buộc tội báo chí Thụy Sĩ là nó dùng “những tên gọi động vật học
của các đảng phái”, như loại “động vật có sừng” và “động vật có móng”, tóm lại,
là nó nói tiếng Thụy Sĩ và với những người Thụy Sĩ, sống trong mối quan hệ láng
giềng gia trưởng với bò đực và bò cái. Báo chí của nước đó là báo chí của chính
nước đó. Chỉ có thể nói được điều đó thôi. Vả lại, như báo chí Thụy Sĩ vẫn lại
chứng minh, chính báo chí tự do đưa con người ta ra khỏi những khuôn khổ chật
hẹp của chủ nghĩa bản vị địa phương.
