đm lạ cho Tô-mát Các-lai-lơmộ lý do đ? vạh rõ nhữg nguyên nhân thậ sựcủ
phong trào Hiế chươg và việ không thểnhổtậ gố phong trào
đ nế như nhữg nguyên
nhân củ nó không
bịdiệ trừ Mặ dù quan để củ cuố sách "Phong trào Hiế chươg" nói chung cũg giốg
như quan để trong cuố "Quá khứvà hiệ tạ", nhưng trong tác phẩ trướ, màu sắ củ
đ?ng To-ri đ?ợ biể hiệ đ?m nét hơ; sởdĩnhưthếcó lẽchỉvì vớ tưcách là đ?ng cầ
quyề, đ?ng Vích phả chị sựphê phán trướ hế. Dù sao, tấ cảnhữg gì đ có trong cuố
sách nhỏnói trên cũg đ?u có trong cuố "Quá khứvà hiệ tạ", nhưg vớ mộ hình thứ
rõ ràng hơ, phát triể hơ và vớ nhữg kế luậ đư?c nhấ mạh mộ cách kiên quyế hơ,
vì vậ, chúng ta không cầ phả phê bình cuố "Phong trào Hiế chư?ng" nữ.
"Quá khứvà hiệ tạ" là sựso sánh giữ nướ Anh thếkỷXII và nướ Anh
thếkỷXIX. Cuố sách gồ bố phầ, vớ đ?u đ?: "Mởđ?u", "Thầ tu ngày xưa", "Ngườ
công nhân ngày nay", "Lá sốtửvi" - Chúng ta sẽtuầ tựxem tấ cảnhữg phầ này. Tôi
không thểcư?ng lạ sựquyế rũlà muố dịh nhữg đạ hay nhấ trong nhữg đạ sáng sủ
lạlùng thư?ng gặ trong cuố sách ấ. Việ phê phán cũg chẳg cầ phả đ?t ra.
Chươg thứnhấ củ phầ mởđ?u mang tên là "Vua Mi-đt".
Tình cảh nướ Anh... đ?ợ coi mộ cách đng đ?n là mộ trong nhữg tình cảh đng lo ngạ nhấ và, nói chung, bấ
bình thườg nhấ, mà thếgiớ đ thấ từxư đ?n nay. Nướ Anh đ?y rẫ mọ thứcủ cả, nhưg nướ Anh vẫ chế vì đi. Đ?t
đi nướ Anh xanh tươ và thịh vượg trong sựphong phú không thay đ?i, nhữg cánh đ?ng vàng óng gợ sóng,
nhữg xưởg thợđ?ợ phân bốdày đ?c vớ đ? mọ loạ công cụ lao đ?ng, vớ mườ lă triệ công nhân nổ tiếg là mạh
khoẻ khéo léo và cầ cù nhấ mà đ?t nướ chúng ta đ từg thấ: những ngườ này sốg giữ chúng ta: công việ do
họthự hiệ, thành quảdo bàn tay họtạ nên ởđy có thừ thãi và ởđu cũg hế sứ dồ dào, – Thếnhưng giốg như do
yêu thuậ, mộ lệh truyề đ?c đ?a vang lên: "Các anh, nhữg ngư?i công nhân, và các anh, nhữg ngài làm công
việ kinh doanh, cũg như các anh, nhữg ngài vô công rồ nghề các anh không đư?c đ?ng đ?n nhữg thành quảđ;
không mộ ai trong các anh đ?ợ đ?ng tớ chúng, không mộ ai trong các anh đ?ợ hưởg thụchúng - đ là nhữg
thành quảđ bịphù phép!""
Sựcấ đán này, trướ hế đ?ng đ?n công nhân. Nă 1842, ởAnh và Oen-xơ có 1
430 000 ngư?i cùng khổ trong sốnày có 220 000 ngườ bịnhố trong các trạ lao đ?
ng, tứ là trong nhữg ngụ Ba-xti-ơcho ngư?i nghèo, như nhân dân thườg gọ chúng.
- Xin cả ơ nhữg ngư?i thuộ đ?ng Vích đ?y lòng nhân đ?o. - ở Xcố-len không có
luậ tếbầ, nhưg ngườ nghèo thì vô khố. - Nhân thểcũg nói thêm rằg Ai-rơlen có
thểkhoe khoang vềcon sốquái gở 2 300 000 ngư?i cùng khổ
