thếgiớ củ con ngườ. Mà từđ, thì tựnhiên đ đ?n kế luậ là bả thân nhữg thuộ tính đ
tiế tụ thốg trịcảtrong thờ đ?i chúng ta. Hàng triệ ngư?i bịnhố chặ trong nhữg ngụ
Ba-xti-ơcho ngườ nghèo, nhữg ngư?i góa phụAi-rơlen buộ phả chứg minh là
mình thuộ vềloài ngư?i bằg cơ số thươg hàn; tình hình bao giờcũg là như vậ, nế
không tồ tệhơ; vậ các vịcòn muố gì nữ? Ngoài sựngu xuẩ ngấ ngầ mà sựbị bợ hế
sứ thành công đ phô ra, thì lịh sửcòn là cái gì khác nữ? Trong quá khứ không có
Thượg đ?, không có gì cả ngoài nhữg sứ mạh máy móc và nhữg thầ tư?ng, tứ là
nhữg kẻmang cái nguyên lý thú tính - hỗ loạ. "Nhà triế họ - nhà sửliệ họ" đng
thươg cho rằg hình nhưthếkỷcủ ông ta đ bịThượg đ? ruồg bỏ thì làm sao có
thể"hiể đ?ợ Thượg đ? trong quá khứ?
Nhưng, thếkỷcủ chúng ta chưa bịThượg đ? ruồg bỏđu:
“rong nhữg nă gầ đy, ngay cảởchâu Âu khố khổbịchia xẻcủ chúng ta, há chẳg đ vang lên tiếg nói củ nhữg
ngư?i bả vệtôn giáo, truyề bá mộ tôn
giáo mớ và đ?ng thờ cũg là cổnhấ, mộ tôn giáo không thểbài xích đ?ợ đ?i vớ mọ trái tim, đ sao? Tôi biế có
nhữg ngư?i không tựcoi mình là nhữg nhà tiên tri và không tựxưng là nhưthế nhưg trong họ quảthự đ bắ đ?u
vang lên nhữg tiếg nói mạh mẽcủ trái tim vĩh cử củ giớ tựnhiên, đ là nhữg linh hồ vĩh viễ sẽđ?ợ mọ ngườ có
linh hồ chiêm ngưỡg. Cách mạg Pháp là mộ hiệ tư?ng; thi hào Gơtơvà vă bọ Đ?c vớ tưcách là sựbổsung và
sựbiể hiệ tinh thầ củ cách mạg Pháp, đ?i vớ tôi, cũg là mộ hiệ tượg. Cứđ? cho thếgiớ thếtụ cũhay thếgiớ thự
tiễ cũbịtiêu vong trong ngọ lử; phả chăg đ không phả là sựloan báo, không phả là bình minh củ thếgiớ tinh
thầ mớ đng sả sinh ra nhữg thếgiớ thự tiễ còn cao thư?ng hơ, rộg lớ hơ, mớ mẻhơ nhiề, hay sao? Cuộ sốg,
thấ nhuầ tinh thầ hy sinh quên mình củ thờ cổ sựthậ thờ cổvà tinh thầ anh dũg thờ cổ lạ có thểtái hiệ,
trởthành cái mà con ngư?i hiệ đ?i nhấ thự sựcó thểnhìn thấ đ?ợ, - trong trạg thái yên tĩh hoàn toàn củ nó, hiệ
tư?ng này không thểso sánh đ?ợ vớ bấ kỳmộ hiệ tư?ng nào khác! Chúng ta nghe thấ ởđy nhữg tiếg vọg củ
nhạ đệ mớ củ nhữg thiên thể xuyên qua mộ khố nhữg tiếg lóng và nhữg nghịh âm củ cái gọ là vă họ".
Gơtơ- đ là nhà tiên tri củ "tôn giáo củ tư?ng lai", và sựsùng bái tôn giáo này
là lao đ?ng.
“ở vì lao đ?ng mang dấ vế mộ sựcao thượg vĩh viễ nào đ, thậ chí mộ tính chấ thiêng liêng nào đ. Vì dầ
cho con ngườ có bịkhổnão như thếnào chăng nữ, dầ cho ngườ đ có lãng quên sứmệh cao quý củ mình như
thếnào chăg nữ, nhưng anh ta vẫ còn niề hy vọg, nế như anh ta làm việ thậ sựvà nghiêm túc; chỉcó ă không
ngồ rồ mớ là mộ sựtuyệ vọg vĩh viễ. Dù cho lao đ?ng có bịlệthuộ vào thầ tài như thếnào chăg nữ, dù cho lao
đ?ng có bịnhụ nhã như thếnào chăg nữ, nhưg nó vẫ còn là cái khâu nố liề con ngư?i và giớ tựnhiên; chỉriêng
sựkiên trì mong muố hoàn thành công việ đ bắ đ?u, cũg làm cho con ngườ ngày càng xích lạ gầ chân lý, gầ
nhữg quy luậ và nhữg mệh lệh củ giớ tựnhiên... Lao đ?ng có ý nghĩ vô tậ; nhờlao đ?ng mà con ngườ đ?ợ
