Chính vì sự tự do thảo luận ở hội nghị của chúng ta, - diễn giả kết luận, - là
điều đáng mong muốn (thế thì những tự do nào không đáng mong muốn đối với
chúng ta khi người ta nói đến chúng ta?) cho nên tự do thảo luận trong tỉnh là
điều không đáng mong muốn. Vì rằng nói một cách không bị gò bó là đáng mong
muốn đối với chúng ta, cho nên việc giữ tỉnh nhà làm tù binh của bí mật lại càng
đáng mong muốn hơn nữa. Tiếng nói của chúng ta không phải là để cho tỉnh.
Cần phải khen ngợi sự tế nhị đã nhắc nhở diễn giả rằng việc đăng toàn văn
những cuộc tranh luận sẽ biến hội nghị dân biểu từ đặc quyền của hội nghị đẳng
cấp thành quyền của tỉnh; rằng sau khi đã trở thành đối tượng trực tiếp của tinh
thần xã hội, thì hội nghị dân biểu phải quyết tâm trở thành hiện thân của tinh thần
xã hội, rằng khi đã bị đưa ra ánh sáng của ý thức chung, thì nó ắt phải từ bỏ bản
chất đặc thù của mình vì lợi ích của bản chất chung.
Nhưng, nếu diễn giả quý tộc mạo nhận những đặc quyền tư nhân, những tự
do cá nhân đối lập với nhân dân và chính phủ, là quyền chung, - rõ ràng với điều
đó ông ta diễn đạt rất trúng tinh thần đặc biệt của đẳng cấp mình, - thì ngược lại,
ông ta lại giải thích tinh thần của tỉnh một cách hết sức sai lệch, biến những yêu
sách chung của tỉnh thành những ý kiến cá nhân hay thay đổi.
Ví dụ, hình như diễn giả cố gán cho tỉnh một sự tò mò thiếu khiêm tốn nào
đấy có tính chất thuần túy cá nhân đối với những tiếng nói của chúng ta (tức là
tiếng nói của những đại biểu riêng biệt của các đẳng cấp).
Chúng ta có thể bảo đảm với diễn giả rằng tỉnh hoàn toàn không quan tâm
đến những “tiếng nói” của đại biểu các đẳng cấp với tư cách là những nhân vật cá
biệt: nhưng chỉ có những tiếng nói “như thế” thì các đại biểu mới có thể gọi một
cách chính đáng là tiếng nói “của mình”. Ngược lại, tỉnh đòi hỏi rằng tiếng nói
của đại biểu các đẳng cấp phải biến thành tiếng nói công khai, đâu đâu cũng nghe
được, của xứ sở.
Vấn đề ở đây là tỉnh có cần phải biết cơ quan đại diện của mình hay không?
Có cần phải gắn thêm vào sự bí mật của chính phủ một sự bí mật mới - bí mật
của cơ quan đại diện hay không? Nhưng, nhân dân cũng được đại diện như vậy
trong chính phủ rồi. Bởi vậy, cái cơ quan đại diện nhân dân mới ấy mà hội nghị
đẳng cấp đại biểu sẽ mất hết mọi ý nghĩa nếu như tính chất đặc biệt của cơ quan
đại diện này không phải chính là ở chỗ: ở đây, không phải những người khác hoạt
động thay cho tỉnh mà ngược lại, bản thân tỉnh tự hoạt động lấy, không phải
