mà thôi đâu ! Ngài Bru-nô thậm chí "hy vọng" rằng "những cách nói sáo cũ đã chu du một
vòng mệt mỏi qua tất cả các sách vở của học phái Hê-ghen" (và nhất là qua sách vở của bản
thân Bru-nô) trong "sự kiệt sức" rất mực mà chúng bộc lộ ra trong các bài giảng
của giáo sư Hin-rích, thì trên bước đường sau này của chúng, chúng sẽ rất nhanh chóng đi tới
điểm cuối cùng của chúng. Ông Bru-nô mong chờ rằng "sự kiệt sức" của giáo sư Hin-rích sẽ
phá vỡ nền triết học của Hê-ghen và giải thoát bản thân ông ta khỏi sự trói buộc của nền
triết học đó.
Thế là trong cuộc chinh phạt thứ nhất, sự phê phán tuyệt đối lật đổ những vị thần mà nó đã
sùng bái bao lâu nay, tức là "chính trị" và "triết học", coi những vị thần đó chỉ là những thần
tượng của giáo sư Hin-rích.
Vinh quang thay cuộc chinh phạt thứ nhất !
2) CUỘC CHINH PHẠT THỨ HAI
CỦA SỰ PHÊ PHÁN TUYỆT ĐỐI
a- Hin-rích, số 2. "Sự phê phán" và "Phoi-ơ-bắc".
Lên án triết học
Khi cuộc chinh phạt thứ nhất kết thúc, sự phê phán tuyệt đối có thể cho là "triết học" đã bị
tiêu diệt và dứt khoát coi nó là đồng minh của "quần chúng".
"Các nhà triết học có sứ mệnh thực hiện nguyện vọng thiết tha của quần chúng". Tức là "quần chúng yêu cầu những khái
niệm đơn giản để khỏi phải dính dáng gì với bản thân sự vật, yêu cầu những lối làm dập khuôn để giải quyết sẵn từ trước tất
cả các vấn đề, yêu cầu những lời nói rỗng tuyếch để tiêu diệt s ự p h ê p h á n".
Và "triết học" đang thoả mãn dục vọng đó của "quần chúng"!
Say sưa với những việc làm thắng lợi của mình, sự phê phán tuyệt đối công kích triết học
với một thái độ điên cuồng của những bà cốt. "Triết học tương lai"
41
của "Phoi-ơ-bắc" là
một cái nồi hơi
1*
đậy kín mà hơi nước của nó làm cho người cầm đầu sự phê phán
tuyệt đối say sưa với thắng lợi càng thấy hưng phấn điên cuồng. Hồi tháng Ba, sự phê phán
đã đọc tác phẩm đó là của Phoi-ơ-bắc . Kết quả của việc đọc đó và đồng thời là dấu hiệu
chứng tỏ đã đọc cẩn thận là bài số 2 phản đối giáo sư Hin-rích.
Sự phê phán tuyệt đối, xưa nay vẫn luôn luôn là tù binh của phương thức tư tưởng Hê-
ghen, ở đây đang điên cuồng phá tường và chấn song sắt nhà tù của nó. "Khái niệm đơn
giản", thuật ngữ, toàn bộ phương thức suy nghĩ của triết học và hơn nữa cả toàn bộ triết học,
ở đây, đều bị bài bác với một thái độ chán ghét. Và đột nhiên nó được thay thế bằng "sự
phong phú thực sự của các quan hệ con người", "nội dung bao la vô tận của lịch sử", "ý
nghĩa của con người", v.v.. "Bí mật của một hệ thống" được tuyên bố là "đã bị bóc trần".
