và lãnh hội những kết luận của Phoi-ơ-bắc, thì trái lại sự phê phán lại không hiểu được đúng
và không vận dụng được tốt một nguyên lý nào của Phoi-ơ-bắc cả.
Những chiến công của cuộc chinh phạt thứ nhất của sự phê phán đã bị mờ nhạt hẳn trước
những thành tựu mới nhất của nó trên cùng một lĩnh vực ấy. Bây giờ nó "định nghĩa" sự đấu
tranh của "quần chúng" với "tinh thần" là "mục đích" của toàn bộ lịch sử trước kia; nó tuyên
bố "q u ầ n c h ú n g" là "cái hư không thuần tuý" của "sự nghèo nàn", gọi hẳn quần chúng là
"vật chất" và đem "tinh thần", coi là chân lý, mà đối lập với "vật chất". Như vậy, há chẳng
phải sự phê phán tuyệt đối lại không phải thật sự là sự phê phán có tính Cơ Đốc giáo Đức
hay sao? Sau khi sự đối lập cũ của chủ nghĩa duy linh và chủ nghĩa duy vật, về mọi mặt, tiêu
tan hết trong cuộc đấu tranh và đã vĩnh viễn bị Phoi-ơ-bắc khắc phục rồi, thì "s ự p h ê p h á
n" lại biến sự đối lập đó, trong một hình thức hết sức khả ố, thành giáo điều cơ bản và làm
cho "tinh thần Cơ Đốc giáo Đức" thu được thắng lợi.
Cuối cùng, sự phê phán bây giờ nhập cục sự đối lập giữa tinh thần và quần chúng với sự
đối lập giữa "sự phê phán" và quần chúng, điều đó phải coi là sự phát triển thêm của cái bí
mật của sự phê phán mà trong cuộc chinh phạt thứ nhất hãy còn ẩn kín. Về sau, nó sẽ tiến
thêm một bước, coi bản thân nó với "sự phê phán nói chung" là một, tuyên bố bản thân nó là
"Tinh thần", là
Tuyệt đối, là Vô hạn, còn quần chúng thì trái lại là có hạn, thô kệch, lỗ mãng, chết cứng và
vô cớ, vì "s ự p h ê p h á n" quan niệm vật chất như vậy.
Nếu như sự phong phú của lịch sử được gói tròn trong quan hệ của nhân loại với ông Bau-
ơ thì sự phong phú đó phải là vô cùng tận biết bao!
b- Vấn đề Do Thái, số 2. Những phát hiện có tính phê phán về chủ nghĩa xã hội, về
pháp luật học và chính trị (dân tộc)
Người ta đang truyền bá cho những người Do Thái có tính quần chúng, có tính vật chất,
một giáo lý Cơ Đốc về tự do tinh thần, về tự do trong lĩnh vực lý luận, về tự do duy linh chủ
nghĩa, tức là về cái tự do, dù có bị gông cùm, cũng vận nhận là mình được tự do, vẫn cảm
thấy mình có hạnh phúc, dù hạnh phúc chỉ có "trong quan niệm", là cái tự do chỉ bị gạt bỏ
bởi một sự tồn tại của quần chúng mà thôi.
"Người Do Thái hiện nay tiến được đến mức nào trong lĩnh vực lý luận, là họ thực sự được giải phóng đến mức ấy: họ
mong muốn tự do đến mức nào, là họ được tự do đến mức ấy"
42
.
Luận điểm này làm cho người ta có thể lập tức đo được cái vực thẳm phê phán ngăn cách
chủ nghĩa cộng sản và chủ nghĩa xã hội trần tục của quần chúng với chủ nghĩa xã hội tuyệt
đối. Nguyên lý thứ nhất của chủ nghĩa xã hội trần tục phủ nhận sự giải phóng đơn thuần
trong lĩnh vực lý luận, coi đó là ảo tưởng và yêu cầu rằng muốn có tự do thực sự thì ngoài "ý
chí" duy tâm ra còn phải có những điều kiện hoàn toàn vật chất, hoàn toàn có thể sờ mó
được. So với sự phê phán thần thánh thì "quần chúng" - quần chúng cho riêng dù chỉ là để
