được tin Kirov bị ám sát, Stalin nói ngay rằng đây là âm mưu của Zinoviev.
Có cảm tưởng rằng Stalin đã sẵn sàng với cái tin về việc Kirov bị giết.
Không thể có chuyện Stalin quên được ông nói điều đó khi nào, chỉ có
điều ông không muốn nói ra trước mọi người ở cuộc họp, mà muốn rằng
những điều ông nói phải là kết quả của việc điều tra.
Cũng có những người cho rằng Stalin không biết cụ thể về việc ai giết
Kirov.
Ý kiến của Giáo sư Naumov:
- Tôi bác bỏ khả năng Nicolaev bắn chết Kirov một cách tự ý và tình cờ.
Đấy là giả thuyết mà KGB luôn bảo vệ, để giữ uy tín cho Stalin. Năm 1956,
Khruschov có giao cho Chủ tịch KGB là Serov tiến hành điều tra lại vụ án.
Một số nhân chứng vẫn còn sống sót. Nhưng Serov đã bỏ lỡ cơ hội tìm ra
sự thật. Trong quá trình điều tra, Serov chủ yếu gây sức ép để hướng các
nhân chứng khẳng định lại những lời khai trước đây của mình.
- Thế liệu có một tài liệu mật hoặc một chứng cứ nào đó thật tin cậy chỉ
ra mối liên hệ của Stalin với sự việc hay không - Tôi hỏi.
Giáo sư Naumov:
- Mọi người đều bảo: hãy cho xem dù chỉ một tờ giấy có ghi việc Stalin
chỉ thị cho Yagoda làm gì đó đối với Kirov. Làm gì có những tài liệu như
thế? Không thể có được! Chúng ta biết Stalin là người rất thận trọng. Trên
các tài liệu, văn kiện, Stalin viết ý kiến hoặc chỉ thị của mình vào một mảnh
giấy, kẹp vào, chỉ khi cần bày tỏ quan điểm hoặc ý kiến rõ ràng, chính thức
thì mới phê vào tài liệu hoặc viết hẳn thành chỉ thị riêng. Còn những người
công tác gần gũi thì đón ý thủ trưởng dựa theo tâm trạng hoặc những lời nói
hàm ý. Stalin không hề khờ, cũng không ngây thơ. Cục trưởng Cục cảnh vệ
Pauker và trợ lý Poskrebyshev hàng ngày lĩnh hội ý kiến Thủ trưởng và báo
cáo lại với Dân ủy Nội vụ. Có khi Stalin ra xe, vừa ngồi vào ô tô vừa dặn
thêm điều gì đó rồi mới đóng cửa xe. Những điều dặn thêm đó có khi lại rất
quan trọng.
Giáo sư Naumov cho rằng lãnh đạo "chiến dịch Leningrad" là Thứ
trưởng Thứ nhất Bộ Nội vụ Yakov Agranov. Người này thời kỳ nội chiến
đã từng ở cùng với Stalin, rất được Stalin tin cậy. Trong phòng làm việc của
