việc đó, nhưng bằng chứng về nguyên nhân khác, ngoài bệnh tật, dẫn đến
cái chết, thì không tìm ra.
Hai ngày sau tại Matxcơva, nhà vật lý lý thuyết nổi tiếng, một trong
những người sáng lập thuyết lượng tử là Matvei Petrovich Bronstein bị xử
tử. Nhà bác học này bị buộc tội là phần tử Trôtski và bị bắt. Trước đó, có
lần ông nói đùa là ông có họ với Trôtski. Quả là một câu đùa chết người!
Tại phiên toà ở Mehico, R.Merkader không nhận là làm việc cho an ninh
Liên Xô. Matxcơva hài lòng về điều đó và có ý định tổ chức đánh tháo
hoặc chuộc Merkader ra, nhưng sau, cân nhắc lại, lại thôi.
Merkader ngồi tù đến khi mãn hạn, năm 1960. ông ta được đưa sang
Cuba, rồi từ Cuba sang Liên Xô, tháng 5/1960. KGB báo cáo với lãnh đạo
(lúc đó là Khruschov).
Ngày 31/5, một sắc lệnh không công bố của Xô viết tối cao Liên Xô
quyết định "tặng Huân chương Lênin và danh hiệu Anh hùng Liên Xô cho
đồng chí Lopes Ramon Ivanovich vì đã hoàn thành nhiệm vụ đặc biệt...".
Liên Xô cấp quốc tịch Liên Xô cho ông, và xếp cho ông làm việc ở Viện
Mác - Lênin. Điều trớ trêu là vào lúc này, khi ông ở tù ra, thì những người
thầy và đồng chí đã giao nhiệm vụ cho ông là L.Eitingon và P.Sudoplatov
lại đã phải vào tù vì, là người của Beria.
Đến giữa những năm 70, Merkader rời Matxcơva sang sống ở Cuba - ở
đó vui hơn, không bị rét và không có những cán bộ Đảng và cán bộ an ninh
vừa chơi với ông vừa theo dõi ông. Ông qua đời ở Cuba năm 1978 .
Thi hài ông được đưa về chôn cất tại nghĩa trang Kunsevo ở Matxcơva.
Đa phần của cuộc đời, ông không sống bằng tên thật, do đó khi ông chết đi,
người ta cũng mai táng ông với cái tên mà ông đã mang trong phần lớn
cuộc đời: đồng chí Lopes R.I.
LITVINOV
Ngày 4/5/1939, ba nhân vật cao cấp của Đảng và Chính phủ là Molotov
(Thủ tướng Chính phủ), Malenkov (Bí thư Trung ương Đảng phụ trách tổ
chức) và Beria (Dân ủy Nội vụ) đến Bộ Ngoại giao, tuyên bố với Litvinov -
Dân ủy Ngoại giao rằng từ ngày hôm nay ông bị thôi chức.
