Hệ thống Bản vị vàng cổ điển trong giai đoạn 1870-1914 có một vị trí duy
nhất trong lịch sử của vàng đóng vai trò tiền tệ. Đây là giai đoạn hầu như
không có lạm phát; hoặc chỉ có giảm phát tích cực ở các nước có nền kinh tế
phát triển; kết quả của những cách tân về kỹ thuật làm gia tăng năng suất và
mức sống mà không làm gia tăng thất nghiệp. Đây là giai đoạn đầu tiên của
toàn cầu hóa, có nhiều nét tương đồng với giai đoạn toàn cầu hóa thứ nhì bắt
đầu vào năm 1989 với sự kết thúc của Chiến tranh lạnh.
Toàn cầu hóa giai đoạn 1 được nhớ tới bởi những tiến bộ kỹ thuật trong
các lĩnh vực truyền thông và giao thông: những người làm ngân hàng ở New
York có thể trao đổi công việc qua điện thoại với đối tác ở Lon don, thời
gian di chuyển giữa hai trung tâm tài chính này cũng giảm xuống chỉ còn
khoảng 7 ngày mà thôi. Những phát triển này lúc đó có thể chưa rộng khắp,
song chúng đã tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại và ngân hàng toàn
cầu. Những trái phiếu phát hành ở Argentina, bảo lãnh ở London và mua bán
ở New York tạo ra một mạng lưới dày đặc các tài sản và nợ gắn kết với
nhau, theo một cách thức tương tự như ngày nay. Đứng đằng sau sự tăng
trưởng và thương mại quốc tế đó chính là vàng.
Hệ thống Bản vị vàng đầu tiên không được hình thành ở các hội nghị
quốc tế như trong thế kỷ XX, cũng không được các tổ chức đa phương áp
đặt từ trên xuống. Bản vị vàng ngày xưa có vẻ giống như một câu lạc bộ do
các quốc gia tình nguyện tham gia. Một khi đã tham gia, các quốc gia thành
viên hành xử theo những quy tắc chung được mọi người hiểu rõ, mặc dù
không được văn bản hóa. Không phải tất cả, nhưng nhiều quốc gia tham gia
hệ thống này, và họ đều tự do hóa tài khoản vốn, các lực lượng thị trường
thắng thế, can thiệp của chính phủ là rất nhỏ, tỷ giá ổn định.
Một số quốc gia đã áp dụng Bản vị vàng từ rất lâu trước năm 1870, như
Anh Quốc từ năm 1717 và Hà Lan từ năm 1818, nhưng phải từ sau năm
1870 mới là giai đoạn nhiều nước cùng áp dụng hệ thống này, từ đó “câu lạc
bộ Bản vị vàng” hình thành những đặc điểm riêng biệt. Các thành viên mới
gồm có Đức và Nhật năm 1871, Pháp và Tây Ban Nha năm 1876, Áo năm
1879, Argentina năm 1881, Nga năm 1893 và Ấn Độ năm 1898. Về thực tế
thì Hoa Kỳ cũng đã theo Bản vị vàng từ năm 1832, khi họ bắt đầu đúc
