TÓM TẮT
Dollard và Miller là những nhà tâm lý học đầu tiên đã cố gắng miêu tả
sinh động cả chiều rộng và chiều sâu của nhân cách con người theo cách
nhìn của học thuyết học hỏi. Mặc dù họ đã sử dụng ngôn ngữ và những
khái niệm học hỏi và điều kiện nhưng cả hai đều chịu ảnh hưởng bởi thuyết
phân tâm học. Thật vậy, phương pháp lý thuyết của họ đối với nhân cách là
một nỗ lực để giải thích phân tâm học theo học thuyết học hỏi.
Khác với những luận đề của Freud theo đó nhân cách con người phản
ảnh hoạt động của những bản năng, Dollard và Miller bắt đầu bằng việc
thừa nhận rằng thực chất tất cả hành vi con người đều được học. Họ chỉ ra
bốn yếu tố cơ bản trong quá trình học hỏi: bản năng, sự ra hiệu, phản ứng
và sự củng cố. Mặt khác, để quá trình học hỏi xảy ra, cơ thể phải muốn một
cái gì đó, chú ý đến một cái gì đó, làm cái gì đó và đạt được một điều gì đó.
Những yếu tố này phối hợp với sự hình thành những thói quen, từ đó toàn
bộ cấu trúc phức tạp của nhân cách được hình thành.
Động cơ thúc đẩy bao gồm xung năng bẩm sinh hay còn gọi là xung
năng thứ cấp- như đói, khát, ham muốn tình dục, và những điều kiện tạo ra
tác nhân kích thích bên trong khác-và những xung năng thứ cấp như sự sợ
hãi, những xung năng này được học hỏi bằng cách liên kết với những xung
năng ban đầu. Các dấu hiệu sẽ gợi ra những phản ứng mà khả năng xuất
hiện của các phản ứng này là một chức năng để tạo ra một trật tự sắp xếp có
thứ bậc mà trật tự này lúc đầu có thể được xác định bởi những yếu tố bẩm
sinh, nhưng có thể thay đổi theo quá trình học hỏi.
Tầm quan trọng đối với mô hình giảm xung năng là khái niệm phản ứng
tạo ra dấu hiệu. Chức năng chính của phản ứng trung gian này là tạo ra một
dấu hiệu mà dấu hiệu này hình thành một phần trong mô hình phản ứng
trong đó sẽ gợi ra một phản ứng xa hơn. Phản ứng tạo ra dấu hiệu đưa ra
nhiều dấu hiệu khác nhau và có chức năng tương đương nhau, và từ đó cho
phép Dollard và Miller giải thích những chức năng phức tạp như sự lập
luận, ý tưởng sáng tạo và sự kiểm soát tình cảm.
