nations with even larger internal markets than Vietnam. An alternative
approach to industrialization is possible. In the next article, we will
describe the successful experience of industrialized countries who took an
export-oriented approach.
48. CÓ NÊN CÔNG NGHIỆP HÓA DỰA VÀO BẢO HỘ?
Các quốc gia khi giàu lên đều tăng tỉ trọng công nghiệp và giảm tỉ trọng
nông nghiệp. Vấn đề là tìm con đường tốt nhất để xây dựng một khu vực
công nghiệp có thể tự mình tăng trưởng bền vững? Có hai chiến lược. Thứ
nhất là bảo hộ bằng thuế quan, hạn ngạch và cấm nhập khẩu. Ý tưởng ở đây
là nâng giá sản phẩm để các doanh nghiệp nội địa có thể học cách trở nên
hiệu quả. Về nguyên tắc, bảo hộ sẽ phải giảm dần để người tiêu dùng các
sản phẩm này không mãi mãi phải chịu giá cao. Thực ra, khi một ngành đã
quen được bảo hộ thì sẽ rất khó chuyển sang cuộc sống không có nó. Một
công ty được bảo hộ đạt lơi nhuận cao bằng cách thuyết phục các quan
chức chính phủ hay chính trị gia rằng công ty phải được bảo hộ hơn nữa,
trong khi chẳng dành nhiều nỗ lực để giảm giá thành hay cải thiện sản
phẩm. Đôi khi một chính phủ manh tay và buộc doanh nghiệp phải trở nên
cạnh tranh, nhưng điều này rất hiếm. Thông thường, một khi công nghiệp
hóa bắt đầu với giá thành cao thì sẽ tiếp tục như vậy.
Có phải là quá tệ ? Đúng, vì công nghiệp hóa dựa vào giá thành cao tự
mình sẽ chậm lại. Các doanh nghiệp không thể xuất khẩu nên không thể
nào đạt được lợi thế kinh tế theo qui mô như điều mà các nhà xuất khẩu có
thể đạt được. Những doanh nghiệp có đầu vào là hàng giá cao cũng khó
xuất khẩu sản phẩm. Khi xuất khẩu suy giảm thì không thể nhập khẩu thiết
bị hiện đại mà không phải vay mượn. Các khoản nợ này lại đến với những
ngành có giá thành cao hơn nhưng ít tạo ra việc làm hoặc xuất khẩu. Thiếu
khả năng xuất khẩu trong khi cầu nội địa không tăng, nền kinh tế giá thành
cao bị trì trệ. Điều này đã xảy ra ở Ấn Độ, Braxin và các nước khác có thị
trường nội địa còn lớn hơn Việt Nam. Có một con đường khả thi khác để
